Home Aanmelden Speelpleinen Vorming Contact
Home Speelpleinen Vorming Ondersteuning Beter Spelen Contact
  1. Home
  2. Taken, afspraken en evaluatie

Taken, afspraken en evaluatie

Afspraken, taakverdelingen en evaluatie zijn de basis voor een positieve sfeer op het speelplein. 

De basis voor taakverdelingen is het profiel van een (stagiair) animator en een hoofdanimator. In zo’n profiel staat wat je van een animator of hoofdanimator verwacht.

Niet elke animator heeft dezelfde rol: je kan werken met verschillende taken, volgens hun talenten en goesting. 

Zorg ervoor dat de taken op elkaar afgestemd zijn. Zo doet niemand te veel of te weinig en is er geen overlap of kloof tussen de verschillende taken. Dit zorgt voor duidelijkheid in de praktijk, en zo draait de speelpleinwerking een stuk vlotter. 

Hier vind je heel wat tools en achtergrond om taakverdelingen logisch op te bouwen en animatoren te evalueren. Zo zorg je ervoor dat iedereen op het speelplein weet wat hen te doen staat. 

Filter

Profiel animator | Profiel hoofdanimator | Functiebeschrijvingen | Evaluatieformulieren | Stagiairs | Carriereplanningstool | Ploegbaasvoer

Hoe nuttig vind je deze pagina?

Verwachtingen zijn een leidraad. Geef je animatoren de tijd om te groeien. Laat hen de vrijheid om talenten te ontdekken. Fouten maken mag...

Onze visie

De troeven van een straffe animator

De perfecte animator bestaat niet. Iedereen maakt fouten. Elke animator, hoe straf of ervaren ook, streeft er naar om steeds beter te worden. Spontaan ben je meer een zot, een dame of een heer. Probeer kritisch naar jezelf te kijken. Durf nieuwe dingen te proberen. Zo voel je je steeds beter in je vel en blijf je er plezier aan beleven.

Een animator neemt een heleboel taken op en doet dat in een team met andere animatoren. Deze taken hebben betrekking op de werking met kinderen, de medeanimatoren en de praktische organisatie van de werking. 

Lees onze visietekst... 

Dame

Het is heel fijn om een hechte band te hebben met kinderen. Een animator kan goed luisteren naar kinderen en geeft hen graag aandacht. De dame vindt het leuk om kinderen persoonlijk te leren kennen. Zo kan die hen beter begrijpen. Een dame speelt geen rolletje maar blijft gewoon zichzelf. Die laat de kinderen op de eerste plaats komen en houdt rekening met hun leeftijd.

Heer

Regels zijn niet vies. De heer zorgt voor duidelijkheid door regels consequent vol te houden en blijft stevig in hun schoenen staan. Kinderen kunnen de heer vertrouwen en de werking kan op de heer rekenen. Kinderen blijven kinderen. De heer moet zichzelf ook kunnen relativeren.

Zot

Spelen is het belangrijkste dat een animator doet. Want kinderen zijn er gek op. De zot kan kilo’s maffe activiteiten verzinnen en voorstellen. En ook uitgelaten meespelen en nieuwe impuls- en lanceren. Een zot durft zichzelf belachelijk maken en brengt schwung in de activiteiten. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk en doet de vonk overslaan!

De basistroef

Welke begeleidersrol je ook aanneemt, je ba- sishouding moet dezelfde zijn. We onderscheiden twee waarden:

Goesting

Deze waarde omvat het enthousiasme en de motivatie van een animator om op het speelplein te staan. Hij heeft er zin in. Hij wil de missie en visie van het speelplein onderschrijven, hij heeft zin om engagement op te pakken en hij wil groeien in zijn begeleidershouding en competenties.

Sommige animatoren hebben een duwtje nodig om te starten. Door ouders, vrienden of elkeen die er in gelooft. Hij moet kunnen ontdekken of jouw speelplein of speelpleinwerk op zich iets voor hem is. Deze waarde is weliswaar onmisbaar om het voor alle partijen tot een succesverhaal te brengen.

Gelijkwaardigheid
Extern

Ten aanzien van anderen betekent dit dat je iedereen met respect behandelt. Ook al heb je soms een andere positie (bv: animator t.a.v. kind of ervaren animator t.a.v. nieuwe animator), iedereen is gelijk en evenwaardig. Je hebt een actieve open houding voor anderen en voor hun verschillen en wil hen leren kennen. Je gaat niet oordelen omdat je een andere leefwereld, visie, geloof, normen waarden of referentiekader hebt.

Ook in conflicten staat respect voor het individu voorop (er zijn geen stoute kinderen, er is enkel stout gedrag). Je probeert actief op zoek te gaan naar oorzaken van conflicten om zo gedrag te begrijpen en verklaren. Op deze manier kan je conflicten vermijden. Je bent een teamplayer en wil met iedereen samenwerken. Het betekent ook dat je betrouwbaar bent en niets zal door- vertellen wat de ander kan kwetsen. Je respect- eert de privacy van de ander.

Intern

Het betekent dat jij evenveel waard bent als de ander en dat jij ook jezelf mag zijn. Je bent eerlijk, echt en authentiek ten aanzien van anderen. Je kiest zelf wat je vertelt over jezelf maar hetgeen je vertelt, is de waarheid. Je staat open voor feedback en stelt bij conflicten je eigen gedrag in vraag. Je benoemt waar jij voor staat en zoekt een oplossing waar je je beiden goed in voelt.

Een echte animator...

... is voor de kinderen een combinatie van een dame, een zot en een heer. Voor het speelplein en de andere animatoren een fijne collega. 

'Dame, heer, zot' uitgelegd

Een echte hoofdanimator...

... is een speel-en speelpleinmotor. Hij/zij/die doet het speelplein draaien, maar blijft ook meespelen. Volgens de VDS vervult een hoofdanimator 6 rollen.
Meer lezen ...

Een echte co-animator...

... zet talenten in waar mogelijk, helemaal op een manier die voor hem/haar/hun past.

Taken voor co-animatoren
Taken voor hulpanimatoren

Speelpleinvoorbeelden

Functiebeschrijvingen

Enkele voorbeelden van speelpleinen die de taken van hun animator en hoofdanimator op papier zetten. Functiebeschrijvingen zijn richtlijnen om groei aan af te toetsen niet om meteen van dag één verwachtingen op af te stemmen. In zo’n profiel staat wat je van een animator of hoofdanimator verwacht.

Speelpleinvoorbeelden

Zoals je ziet zijn dit voornamelijk oudere voorbeelden. Heb je zelf een handig documentje dat jullie op de werking gebruiken? Stuur het door naar en hij zet het hier mee op de lijst! 

 

Evaluatieformulieren

Op elk speelplein is evaluatie van animatoren en hoofdanimatoren een vast onderdeel. Van rapporten tot bolletjes kleuren, emoticons en zoveel meer. Elk speelplein bedenkt zijn eigen aanpak en systeem. Hieronder een hoop evaluatieformulieren van lokale speelpleinen die kunnen dienen als inspiratiebron. 

Speelpleinvoorbeelden

Deze roos met bijhorende vragen is een goed instrument om door de animator te laten invullen en als leidraad te gebruiken bij een evaluatiegesprek!

Evaluatieformuliueren Animatoren

Evaluatieformulieren Hoofdanimatoren

Andere evaluatieformulieren

Ben je op zoek naar evaluatiemethodieken voor je ganse werking of voor een fijne dagevaluatie? Klik hier!

Taakverdeling en afspraken in kaart brengen

Dit sjabloon kan je gebruiken om zelf een taakverdeling tussen verschillende partners op het speelplein op papier te zetten: jeugddienst, (hoofd)animatoren, stuurgroep: een voorbeeld van speelplein Wuustwezel. Heel wat speelpleinen schrijven verwachtingen en taken neer in een animatorenbrochure:

Animatorenbrochures van speelpleinen

Zoals je ziet zijn dit voornamelijk oudere voorbeelden. Heb je zelf een handig documentje dat jullie op de werking gebruiken? Stuur het door naar  en hij zet het hier mee op de lijst! 

Of je nu werkt met vrijwilligers of jobstudenten, het blijven dezelfde jongeren!

Specifiek voor stagiairs

Oude stageboekjes van de VDS

Sinds 1 oktober 2015 veranderde de wetgeving rond geattesteerde kadervorming. Alle organisaties die erkende cursussen animator en hoofdanimator aanbieden, waaronder de VDS, dienen verplicht vanwege de overheid hetzelfde trajectboekje aan cursisten uit te delen. Daardoor is de inhoud (verwachtingen, evaluatievragen, aanpak...) in het nieuwe trajectboekje veel breder en minder toegespitst op speelpleinwerk. Onze oude stageboekjes zijn wel gebaseerd op het dame, zot, heer-verhaal voor animatoren en de 6 rollen die we toeschrijven aan hoofdanimatoren. De oude stageboekjes blijven op die manier een mooie inspiratiebron om jongeren te ondersteunen bij hun taken en verwachtingen op speelpleinmaat.

Meer weten over stage:  www.speelplein.net/stage
Je vindt er onder meer een brochure een 'stagebegeleiding' (2016)
met concrete tips en handvaten voor de begeleiding van een stage.

Leesvoer op maat van speelpleinwerk

DNA 29 'inzetten op talent'

In het eerste deel van deze brochure lees je alles over talenten en hoe je er mee aan de slag kan op het speelplein bij alle animatoren. In het tweede deel vind je een praktische toepassing van het co-animatorverhaal; van kennismaking tot evaluatie. 

Interesse in een co-animatorcursus? Klik hier.

DNA 9 'werken met een stuurgroep '

Een speelpleinwerking is er in de eerste plaats om kinderen te laten spelen. We kunnen er niet omheen dat de begeleiders een cruciale rol spelen. Die jongeren blijven motiveren, verantwoordelijkheid laten dragen en betrekken bij de ganse werking is niet altijd eenvoudig. Deze brochure kan je helpen om jongeren de plaats te geven die zij verdienen.

DNA 30 'hoofdanimatoren op het speelplein'

In deze DNA zetten we de hoofdanimator in de schijnwerpers. Doorloop het traject van een hoofdanimator en laat je inspireren door voorbeelden van andere speelpleinen. Daarnaast vind je handige tips voor het invullen van het takenpakket en de verschillende rollen van de hoofdanimator op je speelplein.

Carriereplanningstool

De carrièreplanningstool brengt verschillende groeilijnen in kaart en doorgroeikansen die er liggen. Elke vrijwilliger wil en kan andere dingen. Deze tool stelt je in staat om aangepaste trajecten uit te werken voor elke vrijwilliger, gebaseerd op kwaliteiten en graad van verantwoordelijkheden. Een interessante manier om uitdaging te bieden op elk niveau.

Masterproef werkdruk bij animatoren

In 2019 schreef Celien Goyvaerts haar masterproef "Welke verwachtingen stellen speelpleinverantwoordelijken naar hun animatoren?" Ze bevroeg 41 gemeenten uit de provincie Vlaams-Brabant. Een van de bevindingen is dat speelpleinverantwoordelijken willen dat animatoren spelen (taak), maar ook dat ze verantwoordelijk zijn (verwachting). Een verschil tussen hoofd en hart. Dat veel “druk” komt van ouders en dat het beleid moet opletten met verwachtingen die ze stellen. Lees de volledige masterproef. 

Toolbox 'Aantrekkelijk Bestuur'

  • Hoe motiveer je vrijwilligers om in je bestuur te komen?
  • Hoe verdeel je de taken beter?
  • Wat zijn onze prioriteiten als stuurgroep?

Rond die vragen ga je alleen of in groep aan de slag met onze toolbox 'Aantrekkelijk Bestuur'. In maximaal 2 uur geef je richting aan je bestuur en bepaal je wie welke taken op zich neemt.

Wanneer taken op elkaar zijn afgestemd, doet niemand te veel of te weinig. Er is geen overlap of er ontstaat geen kloof.

JE STUURGROEP PROFESSIONEEL ONDERSTEUNEN: DE BASISPRINCIPES

Een evenwicht tussen sturen en ondersteunen

De taak van een speelpleinverantwoordelijke naar de stuurgroep bestaat erin om:

  • De bestaande dynamiek te zien en te ondersteunen;
  • Een dynamiek te creëren waar die er niet is door te sturen.

We gaan ervan uit dat in elke groep een bepaalde mate van sturing nodig is (voorgesteld door de horizontale lijn). Die sturing kan komen vanuit de stuurgroep (links) of vanuit de verantwoordelijke (rechts). Hoe sterker de sturing van de groep, hoe meer sprake er is van participatie. Het schema hiernaast schept duidelijkheid over functioneel ondersteunen en sturen.

Rol van de ploegbaas

Of een ploeg draait heeft héél veel te maken met de juiste persoon op de juiste plaats. De rol van de ploegbaas is essentieel. Het moet klikken en alles moet kloppen: timing, stijl, aanpak... In de tekst 'rol van een ploegbaas' gaan we na welke rollen een ploegbaas kan opnemen en welke invloed de invulling van die rollen heeft. Vanuit een bepaalde stijl zijn sommige dingen makkelijker en andere zaken moeilijker.

Meer lezen over het betrekken van jongeren bij het speelplein...

Interview met 3 'ploegbazen'

3 speelpleinverantwoordelijken vertellen over hun aanpak:

  • Bruno Smet, speelpleinverantwoordelijke van speelplein Rollebolle (Laarne)
  • Roos Eeckhout, speelpleinverantwoordelijke van speelplein 't Hemelrijk (Zottegem).
  • Sven Vanderrusten, speelpleinverantwoordelijke van speelplein 't Foensjskje (Gooik)

Het lukt niet met een animator

In onderstaande info gaan we uit van structurele problemen of herhaaldelijk gedrag.
Het gaat hier dus niet om een animator die eenmalig met wat minder enthousiasme op het plein staat.

 Animator zijn op het speelplein- of vakantiewerking is niet zo eenvoudig als het lijkt en dat blijkt ook in de praktijk. Niet iedereen is in de wieg gelegd om met een groep kinderen aan de slag te gaan. Niet iedereen beschikt over voldoende competenties om verwachtingen die speelpleinen stellen in te lossen. Niet elke animator heeft er op elk moment van de dag evenveel zin in. Niet elk speelplein is even sterk in het coachen en begeleiden van animatoren, … Het moet gezegd zijn; het loopt niet altijd zoals het zou moeten lopen met je animatoren op het speelplein. 

In dit blokje willen we jullie helpen om enerzijds te voorkomen dat animatoren niet functioneren zoals verwacht en om anderzijds op een correcte manier in te grijpen wanneer het echt misgaat. Daarnaast bespreken we het belang van een goede stagebegeleider, hoe je de slechte boodschap overbrengt als een stagiaire niet geslaagd blijkt te zijn, hoe je ongewenst gedrag kan voorkomen en onder welke omstandigheden je kan beslissen om een animator te ontslaan en hoe je dat dan best aanpakt. 

 

Als het niet zo goed gaat met één van de animatoren, durf dan ook verder kijken dan je neus lang is

 

 

Er bestaan verschillende redenen waarom het niet altijd loopt zoals je als speelplein zou willen. Wees voorzichtig met het beschuldigen van animatoren. In veel gevallen is er spraken van een combinatie van verschillende factoren. Ga op zoek naar de ware toedracht waarom iemand zijn taak als animator herhaaldelijk niet of onvoldoende opneemt.

Afhankelijk van de oorza(a)k(en), zal je andere oplossingen moeten zoeken om ervoor te zorgen dat de animator wel doet/kan doen wat er verwacht wordt. Als de oorzaak bij de animator ligt zal je moeten ingrijpen op persoonsniveau. Ligt de oorzaak bij het speelplein, dan zal je logischerwijze op organisatieniveau moeten ingrijpen. 

Het belang van een goede stagebegeleider

Neem het begeleiden van stagiairs niet licht op! Stagebegeleiding is niet iets wat je er rap even bij neemt als hoofdanimator, tussen alle andere taken door. Wil je namelijk werken aan het menselijk kapitaal dat binnen je werking voorhanden is, dan zal het nodig zijn om de begeleiding van bij het begin, en dus van bij de animatorstage aan te vatten. Bovendien is een goede begeleiding niet enkel nodig voor animatoren die hun stage doen na het volgen van een cursus. Ook nieuwe animatoren die geen cursus volgden, zijn gebaat met een goede begeleiding.

 Om stagebegeleiders te ondersteunen ontwikkelde we een bundel 'stagebegeleiding' met concrete ‘tips & tricks’, voorbeeldvragen, planning...

Stem de verwachtingen op elkaar af

In de ideale situatie zijn de verwachtingen die jongeren tegenover de werking hebben en de verwachtingen die je als speelplein- of vakantiewerking tegenover de jongere hebt gelijk aan mekaar.

In de realiteit is het natuurlijk dikwijls anders. We geven je enkele tips om hieraan te werken:

1. Spreek de verwachtingen uit

Maak duidelijk wat je van jongeren verwacht. Verwacht je een administratief hulpje? Verwacht je een speelbeest dat weet wat meespelen is? Verwacht je initiatief bij moeilijkheden of verwacht je eerder dat hij weet waar hij terecht kan bij moeilijkheden? Kortom, spreek je verwachtingen uit, maar hou in het achterhoofd dat je verwachtingen ook realistisch moeten zijn. Een 16-jarige zonder spelbagage laat je nu eenmaal nooit alleen voor een groep kinderen. Laat hem meespelen en ervaren wat het is om terug te spelen. Jaar na jaar kan je de verwachtingen bijstellen.

2. Ga zeker niet uit van vanzelfsprekendheden en let op voor veronderstellingen.

Meespelen met kinderen kan evident zijn voor jou, maar is dat niet noodzakelijk voor een nieuwe animator. Ook je tieners die animator worden, vergen bijzondere aandacht. Zij worstelen vaak zeer hard met hun nieuwe positie op de werking. Maak aan elke medewerker vooraf duidelijk wat je van hem verwacht. Wat je juist van wie verwacht, hangt natuurlijk af van verschillende factoren. Onderscheid zo nodig verschillende profielen onder je animatoren (hulpanimatoren, animatoren, hoofdanimatoren …).

Spelen met verschillende taken geeft je de mogelijkheid en de vrijheid om iedereen op zijn competenties aan te spreken. De ‘one-size-fits all’-benadering  werkt niet meer. Motivaties van jongeren om zich te engageren voor het speelplein kunnen zeer verschillend zijn. De opdracht is dus om voor elk individu de ideale match te vinden.

3. Verbloem de situatie op jouw speelplein niet.

Als je weet dat alle eerstejaars vertellen dat het moeilijk is om de eerste week hun draai te vinden, geef dit dan ook eerlijk toe. Hoe je op het speelplein kan omgaan met verwachtingen en uitdaging vertellen we in DNA 21 ‘Blijven Plakken, loopbaanbegeleiding op het speelplein ’.

Zorg voor de AAA-combinatie!

Vanuit de VDS streven we naar een AAA-combinatie:

Availability (beschikbaarheid): houd rekening met de beschikbaarheid van de animatoren. Zo zal iemand die zich bijvoorbeeld tijdens het jaar 100 % inzet voor Chiro, moeilijker te engageren zijn voor alle speelpleinextra’s: het animatorenkerstfeest, de jaarlijkse wafelenbak … Maar deze persoon is ongetwijfeld een meerwaarde voor je werking omdat hij zich tijdens de vakantie gedurende twee weken 100 % inzet voor de kinderen. Hier is niks fout mee!

Assets (vaardigheden, competenties): houd rekening met de ervaring die de animatoren reeds hebben. Een nieuwe animator zetten we niet alleen voor 50 kinderen, maar als hij goed is in circustechnieken dan kan hij hierover wel eens een speelpleindag opzetten.

Assignment (functie, taak): we houden rekening met de interesses van de jongeren. Willen ze graag een coördinerende functie opnemen of spelen ze liever? Misschien voelt iemand zich wel geroepen tot logistiek ondersteuner? Mogelijk zal je wel enkele subcategorieën kunnen maken en je animatoren kunnen bundelen per subgroep. Maar toch is het minstens even belangrijk elk individu niet uit het oog te verliezen en maatwerk te leveren, op maat van de animator die je voor je hebt!

Alle inspanningen tevergeefs...

Een ontslag van animatoren moet mogelijk zijn. Enkele mogelijke redenen zijn: 

  • Gedrag van de animator in kwestie dat regelmatig terugkomt, zonder schuldinzicht bv. kinderen 'mishandelen' en de fout niet inzien, de naam van het speelplein misbruiken voor het opzetten van andere activiteiten, regelmatig weglopen en kinderen alleen laten waardoor je hen niet kan vertrouwen bij kinderen... 
  • Te veel animatoren voor het aantal kinderen bv. uit financiële overwegingen, animatoren klitten samen waardoor de kwaliteit van de werking in het gedrang komt... ! Probeer dit scenario te vermijden. Denk goed na over mogelijke alternatieven en volgens welke afwegingen je deze selectie maakt.

OPGELET:

  • Je kan niemand ontslaan voor een banale fout, ook al eisen ouders dit. Ook met ouders vallen afspraken te maken. Vraag hen om leerkansen voor de animator en zoek een oplossing die voor beide partijen aanvaardbaar is (bv. Samen met een ervaren begeleider plaatsen…)
  • Ontslag moet altijd gegrond zijn, m.a.w. je moet een degelijke reden kunnen opgeven

 

Een ontslag / niet naar behoren functioneren mag geen verrassing zijn bij een eindevaluatie. Wanneer de stagebegeleider stap voor stap goed doorlopen heeft en ook tussentijdse evaluatie gebeurd is, zal in de meeste gevallen de eindbeoordeling er één zijn die gedragen wordt door beide partijen.

Hoewel in de eindevaluatie de hamvraag “geslaagd of niet geslaagd?” aan bod komt, draait dit gesprek om meer dan dat alleen. Het proces dat een startende animator doormaakt, de evolutie die daarin zat, wordt vaak minder in de verf gezet. Het is daarom zeker een meerwaarde om aan de eindevaluatie een terugblikmoment te koppelen en hierbij ook niet blind te zijn om de inspanningen die het speelplein nam, kritisch te bekijken. Een evaluatie van de (stage)begeleiding als het ware.

Soms loopt een animatorstage ook minder goed en moet je bij je eindevaluatie minder goed nieuws brengen. Vooraleer je dat doet bekijk dan even kritisch of je als werking voldoende inspanning geleverd hebt om de stage alle slaagkansen te geven; Is de tussentijdse evaluatie goed gebeurd? Heb je als organisatie voldoende ondersteuning geboden? Is iedereen zijn afspraken nagekomen?

Als je toch negatieve boodschappen moet brengen, zijn dit een aantal aandachtspunten om er op een goede manier mee om te gaan;

  1. Zorg ervoor dat je op de ‘bal’ speelt en niet op de ‘man’. Het om wat iemand al dan niet gedaan heeft, en niet om wie hij al dan niet is. Beoordeel gedrag en niet de persoon.
  2. Bestaat er een mogelijkheid om de stageperiode te verlengen met bijvoorbeeld een weekje? Of kan je de stagiaire het jaar nadien laten terug komen? Sommige animatoren zijn echt gemotiveerd kunnen veel rijper, wijzer en actiever worden als ze een jaartje ouder zijn.
  3. Kan de animator op een andere manier een bepaalde plaats krijgen binnen je werking? Zijn er andere taken op de werking die hem op het lijf geschreven zijn? Helpen bij de maaltijden, inzetten bij de technische ploeg, materiaalbeheerder, administratief ondersteuner, …