Evalueren van je werking

Evaluatie is essentieel om te bouwen aan jouw kwalitatieve speelpleinwerking. Met evaluatie geef je voeding aan visie en beleid en werk je aan een sterkere werking. Denk vooraf goed na:

  • Waarom evalueren? 
  • Wie betrek je bij de evaluatie?
    Animatoren, kinderen, ouders, buren, de VDS…
  • Welk onderdeel evalueer je? Wat neem je mee in een evaluatie?
    De speelkansen, het terrein, de sfeer in de ploeg, de praktische organisatie? Alle speelpleinthema’s vind je in het speelpleinbasisschema!
  • Hoe ga je om met de verzamelde info?

Laat je hier inspireren door werkvormen, achtergrond en praktische voorbeelden.


De kwaliteit van een werking wordt niet gemeten adhv het aantal kinderen, maar in welke mate kinderen écht vakantie hebben beleefd.

tIJDENS DE VAKANTIE

Werkvormen dagevaluatie

Op het einde van elke speelpleindag evalueren we kort het verloop van de dag: het vrije speelaanbod, de geleide activiteiten, het verloop van het eten… met deze leuke en interactieve werkvormen:

Korte versie - Dagevaluatie
Uitgebreide versie - Dagevaluatie

 

Na de vakantie

Evalueren om te evolueren

Een evaluatievergadering, een enquête, een jaarverslag… Het lijkt misschien allemaal wat veel rompslomp aan het einde van de zomer. Toch kan een formele en grondige evaluatie je speelplein veel deugd doen. 

  1. Alles netjes op een rij: het kan helpen om die veelheid aan indrukken vanuit verschillende invalshoeken en doelgroepen (animatoren, kinderen, ouders, buren…) in kaart te brengen en te objectiveren. Een ‘onoverkomelijk probleem’ blijkt beter mee te vallen dan gedacht en een ‘futiliteit’ blijkt toch sterker te leven dan je had vermoed.

  2. Betrokkenheid creëren: als je het evalueren van je speelplein goed aanpakt, dan vormt dit een uitgelezen kans om iedereen die met het speelplein te maken heeft te betrekken bij het speelplein. Immers, als je ergens je mening kwijt kunt en je merkt dat daar rekening mee gehouden wordt, heb je een zekere impact op een werking. Voor jongeren is dat een sterke motivatie om zich verbonden te voelen met het speelplein.

  3. Dynamiek en ambitie: een evaluatie kan nieuwe energie geven en nieuwe ambities blootleggen. Net die gedrevenheid om het beter te doen, is essentieel om de kwaliteit van je werking hoog te houden. ‘Stilstaan is achteruit gaan’ is een waarheid als een koe die ook voor het speelplein geldt.

Evaluatie van animatoren

Ben je eerder op zoek naar manieren om je individuele speelpleinbegeleiders te evalueren? Klik hier!


Basisschema van een vakantiewerking


Dit basisschema van een vakantiewerking geeft een overzicht van alle onderdelen van een speelplein- of andere vakantiewerking, gegroepeerd in 6 pijlers. Elk van deze pijlers en onderdelen kan je evalueren:  

  1. Visie & beleid
  2. Speelkansen
  3. Speelpleinploeg
  4. Organisatorische onderbouw
  5. Externe relaties
  6. Toegankelijkheid

Informatie verzamelen vanuit verschillende invalshoeken

Kinderen

Zeker jonge kinderen hebben nog niet echt een afgebakende mening die je kan bevragen. Maar dat wil niet zeggen dat je niet kan evalueren met kinderen!

Soms zijn vragen overbodig.. Kinderen gebruiken andere middelen om te participeren dan volwassenen. Hun enthousiasme tonen, vragen (en blijven vragen), zagen tot ze mogen, huilen, boos worden, ontwijkend reageren, stiekem toch doen wat ze niet mogen … Uit al die non-verbale signalen kan je al heel wat afleiden.

Als je toch een gesprekje wil aanknopen, doe het dan met stijl. Kinderen zijn met 101 dingen bezig. Probeer ze dus niet platweg te onderbreken, maar ga met hen meespelen. Probeer dicht bij de beleving te komen. Laat kinderen vertellen over wat ze doen, voelen, zien …: Wat heb jij meegemaakt in de activiteit? Hoe was de begeleiding vandaag? Toon eens waar je het liefste speelt. Wat doe je daar zo allemaal? Probeer ‘open’ vragen te stellen die meer uitlokken dan alleen maar ‘ja’ of ‘nee’. 

Nieuw - Evaluatietool voor kinderen

In 2022 ontwikkelden we een tool waarmee je op speelse wijze kinderen om input vraagt. Aan de hand van een stellingenparcour of een laagrempelige sfeermeter krijg je meer inzicht in hun kijk op je werking.

Methodieken
  • De Klaagmuur: In het echt nagemaakt met grote kartonnen flappen, ergens centraal op het speelplein. Waarheidsgetrouw zitten er in de muur gaatjes waar de kinderen hun klachten kunnen deponeren. Je kan de klaagmuur een paar keer per dag openen en dan leuk inkleden met wat lichtjes, een rookmachine, een ceremonieel muziekje, ..

  • Speelmeter Mariette: ‘The best a taart can get’ Aan het einde van de speeldag komt de speelmeter het speelterrein op gewandeld. Mariette Gateau (vandaag gekleed in een kleurige bloemenjurk met bijpassende schort met een netje in het haar en de typische keukenklompen - volledig in lijn met de nieuwste marktmode). Zoals steeds heeft ze haar grote taartvorm in haar rechterhand, een mandje fruit in de linkerhand, een pollepel in de voorzak en de bloemsuiker onder de arm. Jawel haar favoriete hobby is taarten bakken en vandaag bakt ze een taart met en voor de kinderen. Ze pikt 10 kinderen uit de speelpleinpopulatie. Aan hen om te beslissen hoeveel van elke fruitsoort erop komen. Met 5 fruitstukken per persoon, heb je een heus gevulde fruittaart, en met 1 stuk per persoon valt te hopen dat het deeg lekker genoeg is. Tijd om de taart te bakken en Mariette gaat dat direct doen. De speelmeter telt de fruitstukken en presenteert de taart aan de leiding. Aan hen om te bepalen hoe lang ze de oven in mag. De scores worden op de affiche gezet en terwijl de taart aan het rijzen is in de oven, is er even tijd voor een gezellige discussie.

  • De Fantastiche Grote Beker-evaluatie-machine. Wil je na elke (halve) speelpleindag een beeld krijgen over hoe kinderen het speelplein ervaren? Laat de kids hun lege bekers van het 4-uurtje naar de Fantastiche Grote Beker-evaluatie-machine brengen en in de juiste 'afwas'- buis steken. Een lachend, halflachend of triestig mannetje geeft aan hoe de dag volgens hen verlopen is. Welke buis heeft de meeste bekers verzameld? En zal de machine morgen ook weer dezelfde vraag stellen? 

  • De speelmeter. Deze kan je onderaan de pagina terugvinden! 

  • 'De jeugdmonitor' is een online bevragingstool waarmee je groepen kinderen en tieners vanaf het 3e leerjaar t.e.m. het 2e middelbaar bevraagt over hoe zij wonen en leven in hun buurt en jouw stad of gemeente ervaren. Spelen, buiten zijn... is één van de thema's die je apart kan bevragen.
Voorbeelden van enquêtes bij kinderen

Animatoren en hoofdanimatoren

Bij de dagelijkse evaluaties en bij de evaluatie aan het einde van de week komen vooral kleine, praktische problemen aan bod. Soms kan je ook een aantal fundamentele werkpunten sprokkelen. Hou ze goed bij, verzamel ze bijvoorbeeld in het grote evaluatieboek of maak een dagboekkamer met een videocamera! Aan het eind van de vakantie kan je samen met de ploeg terug kijken op de zomer en samen zoeken hoe je de werking kan verbeteren. Probeer je animatoren op hun gemak te stellen en geef hen zeker niet het gevoel dat ze beoordeeld zullen worden.

Het speelplein basisschema biedt inspiratie op welke onderdelen je je werking allemaal kan evalueren. Het kan leuk zijn om je evaluatie in een speels kleedje te steken of te koppelen aan een fumoment zoals een afsluitende BBQ, een receptie, ..., maar de inhoud primeert. Als je vragen uitnodigend formuleert en mensen de kans geeft mee te bouwen aan het speelplein, werkt dit op zich al wervend!

Methodieken

Deze website presenteert een heel scala aan werkvormen voor het jeugdwerk, onder andere met een categorie ‘evalueren en reflecteren’.
Heb je ze liever op papier bij de hand, dan bestaat er deze bundel met evaluatiemethodieken (2009).

Andere interessante: Methodieken voor groepsevaluatie (KLJ), Reflectieactiviteiten (Chiro), Evaluatiemethodiekjes cursus (VDS)

Voorbeelden van enquêtes bij animatoren

Ouders

Ouders weten het best hoe hun kind het speelplein beleeft. Vaak kiest men voor een enquête om ouders te bevragen, maar je kan ook hun mening vragen op de afsluiter van de zomer, op een "open speelplein" - dag, op een open evaluatievergadering, …

Sommige ouders leven mee met het speelplein en dan kan het goed zijn om hen bij het speelplein te betrekken. Maar soms vertolken de ‘luidste’ sprekers niet noodzakelijk de mening van iedereen. Dan brengt een enquête een goed evenwicht.

 

Gebruik de toolbox ouderbevraging!
101 kant-en-klare vragen om zelf je ouderbevraging mee samen te stellen aan het eind van de vakantie. Deze toolbox focust op de werking in het algemeen, de groepssfeer, de activiteiten, het team, de communicatie, het financiële en organisatorische aspect, eten & drinken.

Met dank aan Thomas, Lise en Tibo, studenten pedagogische wetenschappen aan de UGent. 


Andere methodieken
  • Dagboekkamer: ouders kunnen hier hun opmerkingen kwijt op een ogenblik dat het hen uitkomt. Zet er een cameraatje en een microfoon of zet er een interviewer en je zal sowieso respons krijgen. 

  • Ideeënbus: simpelweg een ideeëndoos waar ze iets in kunnen droppen. Liefst niet anoniem organiseren (best dat ze er een naam bij zetten) zodat je eventueel wat bijvragen kan stellen indien het niet zo duidelijk is + dit zorgt voor extra nuance bij antwoorden. 

  • Schrijfmuur: een schrijfmuur is kort maar krachtig en geeft de ouders het gevoel dat ze toch een berichtje kunnen achter laten. 

Leuk is dat je hier ook wel positieve feedback krijgt die je anders vaak misloopt. 

Voorbeelden enquêtes voor ouders

Enkele suggesties wat je aan ouders kan vragen in een enquête :

 Wat zijn de drijfveren voor uw kind om naar het speelplein te komen?
 Welke vond u de opmerkelijkste reactie van uw kind toen hij/zij thuis kwam?
 Wat vond uw kind van ons activiteitenaanbod?
 Wat zou er volgens u aan onze terreinen en lokalen mogen veranderen?
 Welke indruk had u van de ploeg animatoren en hoofdanimatoren?
 Hoe verliep voor u de administratie en communicatie?
 Welke reputatie heeft het speelplein bij de mensen in uw omgeving?
 Welke opmerkingen, suggesties of ideeën moeten u nog van het hart?

Je kan de enquête ook baseren op het speelplein basisschema. Vanuit deze pijlers kan je ook bepaalde vragen stellen richting de ouders. 


Derden

Ook derden kunnen heel wat zinvolle informatie of nieuwe inzichten over je speelplein bezorgen. De buren hebben meestal ook hun gedacht (kan je op de jaarlijkse buren BBQ verzamelen), de schepen van jeugd heeft ook het één en ander opgevangen, de arbeiders van de groendienst die het groen in je omgeving onderhouden kan je tijdens de uren gerust eens even aanspreken. Als speelpleinverantwoordelijke kan je ook altijd op zoek gaan naar manieren om met de verschillende diensten in de gemeente beter samen te werken om zo tot mooie samenwerkingen te komen. 


WELKE ZAKEN EVALUEER JE?

Wat neem je allemaal mee in de evaluatie? De speelkansen, het terrein, sfeeer in de ploeg, praktische organisatie, ... al deze thema's kan je terugvinden in ons basisschema

Je kan je evaluatie ook baseren op andere invalshoeken en hier verder mee aan de slag gaan! 

Statistieken en cijfers

Buikgevoel is buikgevoel, maar cijfers en feiten liegen nooit.
Het is belangrijk om de werking zoveel mogelijk te objectiveren.
Verzamel daarom cijfers van bv. aantal kinderen en animatoren, verhouding jongens/meisjes, wanneer meer/minder, kinderen en jongeren met een beperking…

  • Breng in kaart hoeveel unieke kinderen er nu al aan je speelplein deelnemen. Hoeveel percent is dat van het totaal aantal kinderen in je gemeente? Check het hier.
  • Hoeveel jongeren geven jullie kansen op jullie werking?
  • Is het interessant om te vergelijken met ander jeugdwerk in je gemeente of met speelpleinen uit buurgemeenten?

Op de gemeentemonitor vind je ook een aantal interessante economische ontwikkelingen per gemeente. 

Nog een paar weetjes:

  • Tegen 2027 worden er 7,6% meer 0-3jarigen verwacht en 4% meer kleuters dan in 2017. Zijn jullie voorbereid op meer kleuters? 
  • Op dit moment groeit bijna 1 op 5 van de kinderen op in armoede. Hoe zit het in jouw gemeente? Bereik je hen?
Het evaluatieverslag van de afgelopen zomer(s)

Misschien duiken er nieuwe inzichten op als je de evaluatieverslagen van de afgelopen jaren naast elkaar legt?

Haal je eigen speelpleinvisie erbij of schrijf er één
  • Wat stond daar alweer in?
  • Waar kunnen op inzetten?
  • Wat moeten we zeker bewaken?

Kortom, heb je de afgelopen vakantie je visie ook waargemaakt?
Waar wel en waar ben je tekort geschoten. Tussen zeggen en zijn is een groot verschil.

Op www.speelplein.net/speelpleinvisie inspireert de VDS met gebundelde inhoud, werkvormen en filmpjes over het ontwikkelen en verspreiden van een eigen speelpleinvisie.    

Ideeën sprokkelen op www.speelplein.net/beterspelen

Neem je pc en surf naar www.speelplein.net/beterspelen.
Op deze pagina’s rond verschillende speelpleinthema’s vind je massa’s inspiratie en voorbeelden van andere werkingen. Vergelijken kan inspirerend werken.

  • Welke zaken zouden een vooruitgang betekenen voor jouw werking? 
  • Waar kan jullie speelplein nog iets van leren?
  • Of op welk gebied hebben jullie blijkbaar al een straffe werking…   

HOE OMGAAN MET DE VERZAMELDE INFO?

Waar leggen we de lat?

Veel evaluatievergaderingen stranden op een discussie rond normen. De één vindt dat het er smerig bij lag, voor de andere viel het nogal mee. De één vond de uitstap de max, een ander vond van niet. Het loont zeker de moeite om duidelijke, zeer concrete en realistische normen af te spreken. Let wel, die normen kunnen veranderen en je kan onmogelijk over alles een consensus vinden waarin iedereen zich volledig kan herkennen. Soms kan je als groep de lat ook te hoog of te laag leggen voor jezelf. Contact met ander werkingen kan helpen om je lat op een meer realistische manier vast te leggen.

Van wie komt de informatie?

Welke bronnen zijn belangrijker of wordt meer waarde aan gehecht?. Ga je bij de evaluatie van de activiteiten meer belang hechten aan de goede raad van de burgemeester of aan de uitspraken van de kinderen?

Waar leg je de oorzaak?

Dit heeft een belangrijke invloed hoe je met de evaluatie omgaat. In de psychologie hanteren ze volgend ‘attributie’schema. Vul bij je evaluatie dit schema in en je weet meteen wie waar kan aan werken:

Hoe gaan we ermee verder?

Vaak eindigt de evaluatie met een gevoel van opluchting (we hebben het allemaal ‘s kunnen zeggen) en dikwijls ook met een aantal holle slogans: ‘er moet betere communicatie zijn’, ‘het speelaanbod moet beter’ … maar die goede voornemens stranden wel eens omdat ze niet concreet worden gemaakt. Daarom moet je na een evaluatie doorbijten. Probeer eerst ‘open te trekken’ en te zoeken naar constructieve oplossingen voor het probleem. Als je het gevoel hebt dat alle oplossingen de revue zijn gepasseerd, kan je duidelijke en ‘meetbare’ afspraken maken: wie doet wat tegen wanneer. Zo kan je een concrete beleidsnota maken voor het speelplein. 

De cirkel is rond!

Daarna kan je opnieuw evalueren of de concrete afspraken zijn nagekomen en of ze gewerkt hebben. De evaluatie wordt meer afgebakend en beheersbaar. Een evaluatie is inderdaad een instrument en stap in een proces en niet een verplicht nummertje dat zo’n beetje op zichzelf staat.


Kant-en-klaar om te gebruiken

Evaluatie-instrument

De vakantie zit erop en je wil de werking evalueren? 
Dan is het evaluatie-instrument ideaal om je daarbij te helpen, individueel of samen met je speelpleinploeg. 

Analyseer de speelkansen op jouw speelplein. Sta stil bij gemiste speelkansen en ga op zoek naar mogelijkheden om je speelkansen  uit te breiden. Gebruik tijdens de vakantie de speelsfeermeter en breng na de vakantie je speelkansen vanuit materiaal, infrastructuur, animatoren en kinderen in kaart. 

Speelmeter: evalueren met de kinderen erbij

Het plezier van het spelende kind blijft de parameter voor een kwalitatieve speelpleindag. 
Maar hoe ga je dat na? 

De VDS geeft een duwtje in de rug en ontwierp de speelmeter: een methodiek om het spelen op het speelplein tijdens de vakantie te evalueren mét de kinderen. Met de 
Speelmeter, een poster (incl. handleiding), meet je de sfeer en kan je bijsturen waar nodig. Simpel, maar bruikbaar!

Kijk je door de ogen en op hoogte van kinderen, dan zie je plots heel andere dingen!

Van evaluatie naar implementatie

Meer inzetten op animatorenbinding, zottere activiteiten bedenken en alle kinderen de vakantie van hun dromen bezorgen: willen we dat niet allemaal? Hoe zorgen we ervoor dat de wensen die we na de zomer hebben, realiteit worden?

In Pit 31 gaan we in 3 stappen naar meer en beter spelen. Ontdek het hoe en waarom van evalueren, de kracht van een goed bestuur en het belang van een sterk jaarplan.


Evalueren om te evolueren

De 11de editie van ons magazine Pit stond in het teken van evalueren van je speelplein. Een evaluatievergadering, een enquête, een jaarverslag… Het lijkt misschien allemaal wat veel rompslomp en het verplichte nummertje aan het einde van de zomer. Toch kan een formele evaluatie je speelplein veel deugd doen. Leg je kwaliteiten bloot, ken je zwakheden en koppel alles aan een straf plan van aanpak voor de toekomst.

<< inclusief poster met enkele hapklare evaluatiemethodieken voor
      een 
vergadering met je speelpleinploeg!


Leesvoer op maat van speelpleinwerk

The S-files (2014)

Het speelpleinbasisschema van Animator tot Zandbak.

In deze DNA-brochure zochten (en vonden) we een overzicht van alle ingrediënten voor een kwalitatieve speelpleinwerking. Aan de hand van het SpeelpleinBasisschema bieden we je een compleet overzicht van alle aspecten van speelpleinwerk die de kwaliteit bepalen. Een ideale brochure om je te herbronnen, grondig te evalueren, op zoek te gaan naar nieuwe uitdagingen.

Hoe beleven kinderen jouw speelplein? (2013)

Dossier 6 van het boek 'Intens spelen in de praktijk' is het resultaat van een belevingsonderzoek dat de VDS uitvoerde bij kinderen op het speelplein in Zemst en Kalmthout. De uitspraken en ervaringen van de kinderen prikkelen om op je eigen speelplein aan de slag te gaan. Verder in het dossier vind je concrete methodieken om te ontdekken hoe kinderen over jouw speelplein denken, welke betekenis ze eraan geven en hoe ze ermee omgaan.

Meer lezen ...

Goe Gezien! (2012)

Externe relaties op het speelplein.

Deze DNA-brochure geeft jouw speelpleinwerking handvaten om communicatie op te zetten met alle externe partners. In het eerste deel hebben we het vooral over ‘jezelf’. Betere communicatie begint bij de speelpleinwerking zelf. In een tweede deel bakenen we jouw doelgroepen af en kijken we waar de communicatieprioriteiten liggen. Daarna bouwen we verder en zien hoe je met communicatie, imago, zichtbaarheid en public relations aan de slag kan gaan. In de laatste twee delen wordt het praktisch: we gaan in op enkele belangrijke doelgroepen en geven je als kers op de taart een aantal wauw-voorbeelden uit de speelpleinpraktijk.

Eindelijk vakantie! (2003)

Hoe kinderen het speelplein beleven.

In de zomer van 2000 gingen 4 VDS'ers op onderzoek hoe kinderen het speelplein beleven. Ze observeerden, interviewden en filmden, en gingen ook met de kinderen zelf aan de slag, bv. om hun favoriete speelpleinhoekje te beschrijven. In 11 thema’s, gaande van ‘animatoren’, tot ‘speelmateriaal’ en ‘sfeer op het speelplein’ wordt geschetst wat kinderen zelf vinden van het speelplein. En dat is soms ontroerend, soms grappig, soms ontnuchterend. Echt een must voor wie al enkele jaren ervaring heeft en de speelpleinwerking beter wil afstemmen op de kinderen!

Ideeën evaluatie-systemen bij vakantiewerking

Binnen de sessie “permanente evaluatie als middel voor kwaliteitsverbetering” kregen de deelnemers op Plankuren (VVJ) de kans om uit te wisselen over verschillende evaluatiesystemen voor verschillende doelgroepen: (hoofd)animatoren, ouders, kinderen, schepen, buurt... 

 


Volg het voorbeeld van Steenokkerzeel

Geef kinderen inspraak over de speelpleinwerking op een apart overleg of via de kindergemeenteraad. 


Audit

Een externe audit is een onderzoek, uitgevoerd door de VDS, naar de kwaliteit van je speelpleinwerking. Wij stappen kortstondig mee en analyseren je werking op basis van objectieve kwaliteitscriteria. Op basis van de analyse schrijft een stafmedewerker een evaluatieverslag waar je de komende jaren mee aan de slag kan om je werking te verbeteren.
Meer lezen ...

Advies ter plaatse

  • Iemand nodig die mee de juiste vragen stelt tijdens een evaluatievergadering?
  • Samen een grondige evaluatievergadering in elkaar steken?

Een stafmedewerker of een ervaren VDS-vrijwilliger komt graag langs voor een advies ter plaatse. Je mag van hen een onderbouwd advies verwachten, aangevuld met voorbeelden en eigen ervaring. Leden krijgen 2 adviezen per jaar gratis! 

Meer lezen ...