Twee boeken over INTENS SPELEN

De vele honderden speelinitiatieven in Vlaanderen liegen er niet om: het spelen van en met kinderen wordt niet aan het toeval overgelaten. Professionals en vrijwilligers buigen zich vaak over het eigen speelaanbod met de vraag: hoe kunnen we het spelen op ons speelinitiatief kwalitatief verbeteren? 

In twee handige pocketboekjes leggen we je uit wat intens spelen is, hoe je het kan bewerkstelligen op je werking (tip: via een open speelaanbod) en geven we je tal van voorbeelden en praktische tips om dit allemaal georganiseerd te krijgen. 

  1. Gids tot intens spelen: visie op spelen + werking van een speelaanbod
  2. Intens spelen in de praktijk: 13 themadossiers over open speelaanbod 

Deze publicaties zijn er voor iedereen die zich afvraagt hoe je het spelen van kinderen écht centraal kunt zetten in een speelaanbod. Samen of apart te lezen!


Boek 1. Gids tot intens spelen


In deze gids wil de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw het organiseren van spelen ontrafelen en terug aan elkaar plakken. Het is een manier om de organisatie van speelaanbod beter te begrijpen en beter te maken. Dit boek zet de logica uiteen die schuilt achter de speelvisie van de VDS. Deze visie werd in de afgelopen twintig jaar verfijnd, verscherpt en geconcretiseerd. Door deze gids simpelweg te openen bent u goed op weg om te timmeren aan de kwaliteit van uw speelaanbod.

HET WAAROM, HET HOE EN HET DOEN

De gids bestaat uit drie onderdelen: je vindt hierin onder andere een deel visie en onderzoek over spelen, informatie over de verschillende soorten speelaanbod en een hoop praktische tips om concreet een speelomgeving te organiseren.

Het waarom

Hier leggen we je uit waarom kinderen graag spelen, geven we mee welke visie op spelen we hebben opgebouwd en houden we een pleidooi voor intens spelen. Dankzij dit deel begrijp je waarom een doordacht speelaanbod voor kinderen nodig is.

 

Het hoe

Je speelaanbod vormgeven leer je in dit deel. Wat is een speelaanbod en uit welke elementen is het opgebouwd? Elk element wordt daarbij nog eens in detail bekeken en beschreven zodat je helemaal mee bent.

Het doen

In het laatste deel geven we je handvaten mee hoe je dat speelaanbod dan in de praktijk kan omzetten. Hoe verander je je speelaanbod? Hoe bereid je dit aanbod voor? Wat is de rol van de animatoren in het speelaanbod en hoe ga je om met weerstanden? We sluiten af met een aantal veelgestelde vragen en antwoorden die je nog sterker overtuigen van je (open) speelaanbod. 


Boek 2. Intens spelen in de praktijk

 

In deze gids toont de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw je hoe je intens spelen in de praktijk kan bereiken. Door te werken met keuze en variatie in een open speelaanbod creëer je ontelbare mogelijkheden tot intens speelplezier.

In deze verzameling van korte, grondige dossiers kom je meer te weten over een aantal essentiële elementen van een open speelaanbod: speelhoeken organiseren, kinderen inspraak geven, kleuters én tieners betrekken, snoezelen, uitdaging en avontuur creëren, spelen met losse onderdelen, wachtmomenten speels maken, ...

 

 

 

 

1. Stappenplan: van speelplek naar speelhoek

Niet elke speelplek is al een speelhoek, maar heeft wel het potentieel om er eentje te worden. Ontdek alles over speelhoeken en hoe je ze inricht op jouw speelinitiatief.  

2. Inspiratie: Speelhoeken in de praktijk

Laat je door de acht volledig uitgewerkte speelhoeken inspireren om zelf aan de slag te gaan. Kopieer ze integraal op jouw werking of trap je creatieve brein in gang. Ons inspiratiedossier komt rechtstreeks uit de speelpleinpraktijk.

Geschreven door Kim Copejans

3. Dossier: Speelwinkels

Een speelwinkel is een speelhoek die het spontaan spelen van kinderen probeert uit te lokken door hen speelmaterialen aan te bieden. In dit dossier gaan we dieper in op hoe je zo’n speelwinkel organiseert, wanneer en voor wie.  

4. Dossier: Uitdaging in het speelaanbod

Over uitdaging in je speelaanbod, over grenzen verleggen en avontuurlijkheid.

  • Hoe zorg je voor uitdagende en avontuurlijke speelkansen? 
  • Hoe staat dat in verhouding tot veiligheid? 

We geven je praktische tips om dat tikkeltje avontuurlijker te spelen en handvaten om risico’s in te schatten, bv. door middel van het risico-speelkanseninstrument. Zo kom je tot speelkansen waarbij elk kind op z’n eigen manier grenzen kan verleggen! Met een waaier aan concrete voorbeelden en prikkelende ideeën!

Geschreven door Amke Bailleuil

5. Dossier: Loose parts play

In deze aflevering vindt u alles over spelen met losse dingen/materiaal/ stukken/onderdelen, ook wel 'loose parts play' genoemd. Loose parts play biedt kansen om je open speelaanbod te versterken. 

Dit dossier bestaat uit drie delen: kennismaking met het concept, het materiaal zelf en begeleiden van loose parts play.

Geschreven door Wauter Temmerman

6. Dossier: Belevingsonderzoek: speelaanbod door de ogen van kinderen

Dit dossier is het resultaat van een belevingsonderzoek dat de VDS in 2013 uitvoert bij kinderen op het speelplein in Zemst en Kalmthout. De uitspraken en ervaringen van de kinderen prikkelen om op je eigen speelplein aan de slag te gaan. Verder in het dossier vind je concrete methodieken om te ontdekken hoe kinderen over jouw speelplein denken, welke betekenis ze eraan geven en hoe ze ermee omgaan.

7. Dossier: Kleuters

Ook kleuters houden van keuze en variatie. Hoe je je open speelaanbod organiseert voor deze jongste groep kinderen zodat zij ook tot intens spelen komen, ontdek je in dit dossier. 

8. Dossier: Tieners

Tieners lijkt niet de meest evidente speelpleindoelgroep. Denk maar aan de discussies rond het al dan niet inzetten van tieners als hulpanimator, aparte of geïntegreerde tienerwerkingen, een tieneraanbod dat niet aanslaat…

In dit dossier reikt de VDS enkele tips en handvatten aan om een speelaanbod op maat van tieners op te zetten. Want hoe je het ook draait of keert: ook tieners vinden een echt vakantiegevoel belangrijk en geven dit graag zelf mee vorm. 

9. Dossier: Inclusie, aandachtspunten voor laagdrempeligheid

Een open speelaanbod heeft veel troeven om in te spelen op een divers publiek. Zo’n speelsysteem biedt dankzij een grote variatie en keuze het meeste kansen aan een brede groep spelende kinderen. Op vlak van inclusie heeft een open speelaanbod dus meer voordelen dan nadelen. In dit dossier willen we inzoomen op hoe de mogelijke nadelen opgevangen kunnen worden.

10. Dossier: Kinderparticipatie op het speelplein

Het gaat erom hoe je kinderen kan betrekken bij je werking, voorzien van een stappenplan om participatie op zetten. Verder wordt er ingezoomd op de definitie van participatie en een participatieve begeleidershouding.

11. Dossier: Snoezelen binnen een openspeelaanbod

Snoezelen is een samentrekking van ‘snuffelen’ en ‘doezelen’. Snoezelen is altijd een mix van relaxen en ontspannen aan de ene kant en actief ontdekken en verkennen aan de andere kant. Snoezelen is actief relaxen. In dit dossier maken we de vertaling naar de speelpleinpraktijk. Kant-en-klare voorbeelden, uitgewerkte spelfiches, foto's, een stappenplan om zelf een snoezelhoek op te starten...

12. Dossier: Wachtmomenten

Wachten is saai en niemand doet het graag, ook jij niet! Helaas staan kinderen op het speelplein vaak te wachten omwille van praktisch, organisatorische taken en afspraken: bij het inschrijfmoment, op de start van de animatie, op de animator die nog vlug vlug materiaal moet halen, tijdens het vieruurtje… In dit dossier leggen we uit wat wachtmomenten zijn, hoe je ze kan detecteren, speels kunt maken of beter nog vermijden. Op die manier garandeert je speelplein meer speelplezier en een groter vakantiegevoel voor kinderen! Maak je speelplein ‘non-stop spelen’-approved.

13. Fotoboek

In 50 foto’s tonen we hoe een open speelaanbod er kan uitzien. Laat je inspireren!



Meer lezen?

Onze visie op spelen (op het speelplein) vertrekt vanuit de vraag naar kwalitatief speelaanbod en werd de laatste twintig jaar verfijnd. Ze werd uitgebreid en overzichtelijk op papier gezet.


Aankopen of ontlenen?

Bestel de Gids tot intens spelen (€40)

Bestel Intens spelen in de praktijk (€40)

Ontleen de handleiding: Maak een afspraak via je speelpleinondersteuner


Niets nieuws?!


De inhoud van deze twee pocketboeken is niet nieuw. Wie de handleiding 'speelaanbod organiseren' (2011) al op zijn bureau heeft staan, zal de inhoud meteen herkennen. Heb je daarvan niet alle aanvullingen ontvangen, dan kan het wel interessant zijn de boeken aan te schaffen, zodat je een volledig naslagwerk hebt. Wie de handleiding nog niet in zijn bezit heeft, kan die ook niet meer bemachtigen. De boeken vervangen de handleiding. 


Bekijk de inhoudstafels

Bekijk de inhoud van de 'Gids tot intens spelen'.

Bekijk de inhoud van 'Intens spelen in de praktijk'


Aanvullend: speldoos speelimpulsen

 

Impulsen voorbereiden is voor beginnende animatoren vaak een hele opgave. Met dit instrument maak je er een leuk moment van waar je met de hele animatorenploeg mee aan de slag kan. Verwacht je aan verrassende werkvormen en prikkelende ideeën. Impulsen voorbereiden was nog nooit zo aangenaam. Zowel prikkelend voor startende animatoren als voor ervaren speelbeesten!

Bekijk de inhoud van de doos.


Voor het uitgeven van deze publicatie werkt de VDS samen met Politea Uitgeverij.