Veranderend engagement van jongeren

Een speelplein draaiende houden, met voldoende jongeren die een engagement opnemen; het is niet meer vanzelfsprekend. De zoektocht naar voldoende animatoren is niet nieuw, het engagement van jongeren is wél veranderd.

Het leggen van de animatorenpuzzel is voor veel speelplein- en andere vakantiewerkingen een complexere uitdaging geworden. De tijd dat in april de bezettingslijst voor de zomer klaar lag, is voor vele werkingen niet meer. Nu is het tot kort voor en zelfs in de vakantie een permanente opdracht om de laatste gaten te vullen of werd in de aanloop naar de zomer al geanticipeerd op het moeilijker vinden van voldoende animatoren.

Het is eigen aan jeugdwerk dat mensen vertrekken en anderen beginnen. Er was en zal altijd een groot verloop van jongeren zijn. Zo wordt de werking van de animatorenploeg sterk beïnvloed door ervaren verantwoordelijken of speelpleinbestuurs die stoppen, een slecht imago van een werking, het ontbreken van een jaarwerking die inzet op verbondenheid … Bij heel wat werkingen zindert bovendien de uitstroom en het gebrek aan instroom tijdens corona nog na.

Daarnaast zien we ook enkele meer algemene tendensen die spelen:

Het vrijetijdsaanbod in de vakantie blijft groeien. Iedereen zoekt jongeren en alle organisatoren vissen in dezelfde vijver, concurrentie speelt dus zeker.
Speelpleinwerk is slachtoffer van het eigen succes. Meer kinderen of meer weken/dagen open als werking = meer nood aan enthousiaste, helpende handen.
Er worden hoge verwachtingen gesteld vanuit de politiek, ouders, overheden (cfr. regulitis) naar speelpleinbesturen en (hoofd)animatoren. Speelpleinwerk wordt vaak als instrument gebruikt, maar daarbij wordt vergeten dat speelpleinwerk in de eerste plaats een vrijetijdsinitiatief is voor kinderen en jeugdwerk voor en door jongeren.
Jongeren ervaren meer permanente schooldruk. Hierdoor engageren ze zich steeds minder in bv. jaarwerkingen. Verbondenheid met de werking is cruciaal.
De toegankelijkheid van speelpleinwerk vraagt veel van animatoren. Meer dan andere vakantiewerkingen ontvangt het speelpleinwerk kinderen met een 'rugzakje', wat uitdagend en soms te zwaar is voor jonge (hoofd)animatoren.
Jongeren engageren zich bewuster: engagement in functie van persoonlijke groei is sterker aanwezig. Daarbij spreiden ze hun engagement meer dan vroeger en wordt hun agenda niet ver op voorhand meer ingepland. Of ze ruilen, vanwege financiële druk, hun vrijwillig engagement in voor betaald vakantiewerk.

Jongeren staan bovendien niet noodzakelijk minder lang op een speelplein, als het aankomt op speelpleinjaren, maar wel minder weken in die jaren. Hierdoor zijn er meer animatoren nodig dan vroeger om alle weken gevuld te krijgen en missen ploegen heel wat ervaring en continuïteit. Heel wat kennis gaat zo verloren: dag op dag kennis (welk kindje was weer zijn jas kwijt, van wie was welk knutselwerk …) maar ook jaarwerking-kennis (hoe organiseren we het eindfeest, wat werd er weer gezegd tijdens de evaluatie van vorig jaar ...)

We merken dat vooral het engagement tijdens het jaar eronder lijdt. Jongeren staan nog met plezier tijdens de vakantie voor de kinderen, maar werken minder tijdens het jaar mee aan de werking. De aanwezigheid op vormingsdagen daalt, er wordt minder mee nagedacht in werkgroepen ...

Het vraagt een continu aanpassen van de stuurgroep, hoofdanimatoren en speelpleinverantwoordelijken. De druk op hun schouders wordt alleen maar groter. Want de vakantieperiodes gaan gewoon door en de kinderen blijven komen. The show must go on.

Onze prioriteiten

Neem ook een kijkje bij onze andere prioriteiten:

Speelpleinwerk binnen het vrijetijdsaanbod
Jeugdwerk vs. jeugdwelzijnswerk
Veranderend engagement van jongeren
Vorming van animatoren
Regulitis
Financiële druk
Particuliere speelpleinen onder druk

naar het overzicht

Speelpleinwerk is jeugdwerk

In 2020 luidde de titel van het VDS congres 'Speelpleinwerk is jeugdwerk'. We doken in verschillende thematieken omtrent de waarde van speelpleinwerk als jeugdwerkvorm. Lees er hier alles over of bekijk de publicatie.

Meer lezen?

Aan het begin elke zomer krijgen we vanuit de pers veel vragen over animatorentekorten. In juni kropen we in onze pen om het verhaal te nuanceren.

Voor het eerst sinds lange tijd verloopt de zoektocht naar vrijwilligers erg moeilijk. We hebben op dit moment nog niet alle nodige plaatsen ingevuld met animatoren.

- Lieven Huys, burgemeester Wingene (23/6/'23)

Lokale politiekers kunnen hier een positieve impact op hebben

Als VDS schuiven we enkele pasklare oplossingen of stappenplannen naarvoor.

Een sterke band met het speelplein is key. Een jeugdconsulent die de werking kent en mee kan ondersteunen kan heel wat problemen opvangen.
Ga zelf als politieker de sfeer opsnuiven, weet hoe een werking werkt, waar je als gemeente mee aan kan werken en waarom jongeren voor de werking kiezen.
Verlaag zoveel mogelijk drempels om je te engageren op het speelplein: herbekijk mee de regels qua aanwerving, opvolging ... om het zo makkelijk mogelijk te maken om last-minute nog engagement op te nemen. Meer over werving van animatoren.
Zorg voor makkelijk toegankelijke (kader)vorming.
Herbekijk het loonbeleid binnen het speelplein: geld is voor vele jongeren niet de hoofdreden voor een engagement, maar het kan hun keuze tussen het speelplein en (beter) betaalde studentenjobs wel vergemakkelijken.
Zet in op continuïteit: voorzie bv. een hoofdanimator die als jobstudent een hele zomermaand meedraait of voorzie tijd voor de jeugddienst om in de zomer het speelplein intenser te begeleiden ...
Investeer in de jaarwerking van het speelplein: zorg voor fijne momenten waar jongeren naar uitkijken. Meer over het behoud van animatoren.
Zorg ervoor dat eigen gemeentelijk aanbod niet concurreert met de jeugdwerkmethodiek van het speelplein.
Ontlast het speelplein waar mogelijk: ondersteun hen financieel, materieel ... maar ook met hun administratie.