Animatoren met een beperking

Hoe nuttig vind je deze pagina?

Een co-animator is een jongere met een extra ondersteuningsnood die op basis van eigen talenten en met de nodige ondersteuning een aantal deeltaken op het speelplein op zich neemt. Als co-animator ben je een meerwaarde voor en een deel van de animatorenploeg. 'Co-animator' is geen opvangnet voor stagiair-animatoren die niet aan de verwachtingen zouden voldoen.

Een sprekend artikel uit het magazine St*rk:
'Een dag op een inclusief speelplein'

Er is geen standaard takenpakket van een co-animator. Er wordt altijd op maat gewerkt. Elke co-animator bepaald samen met het speelplein aan de hand van foto's zijn of haar takenpakket: meespelen met kleuters, toneel spelen, ouders en kinderen welkom heten, helpende hand bij het vieruurtje, agent op het go-cartparcours. Er wordt steeds vertrokken vanuit de talenten. Wat doet hij/zij/die graag en goed en wat wil die nog graag bijleren.

In het trajectboekje van de co-animator kan je volgen wat die talenten zijn en hoe de co-animator die nuttig kan inzetten op het speelplein. 

Ben je tussen de 15 en 26 jaar oud? Hou je van spelen op het speelplein en plezier maken met leeftijdsgenoten? Wil je deel uitmaken van een animatoren-ploeg? En heb je een verstandelijke beperking? Dan is de cursus co-animator iets voor jou!

Een co-animator zal over het algemeen meer ondersteuning nodig hebben dan andere animatoren. We raden daarbij aan één vast aanspreekpersoon aan te duiden, waarbij de co-animator steeds terecht kan met vragen, bijvoorbeeld een hoofdanimator. In een ideale wereld blijft deze persoon steeds dezelfde. Als er toch een wissel is, stelt de vertrekkende aanspreekpersoon de nieuwe voor aan de co-animator. Zo kan een stuk van de vertrouwensband worden doorgegeven. Taak van deze vertrouwenspersoon moet zijn om alles voldoende duidelijk te krijgen en te houden voor de co-animator. Dit op twee manieren:

• Maak voldoende tijd voor tussentijdse 'babbels' en wacht daarvoor niet tot de co-animator naar jou stapt. Plan momentjes. Niet alle co-animatoren zijn verbaal sterk, ga op zoek naar methoden die een gesprek kunnen ondersteunen. Zo creëer je een veilige omgeving waarin fouten maken mag en die ook bespreekbaar zijn. 
• Heb extra aandacht voor duidelijke praktische afspraken. Visuele ondersteuning kan ook hierbij helpen. 

Co-animatoren maken deel uit van een animatorenploeg. Toch is het niet altijd vanzelfsprekend hen te betrekken bij het groepsgebeuren. Op veel speelpleinen gaat dat vanzelf maar voor sommige co-animatoren en sommige animatoren is dit een grotere uitdaging. Probeer één ploeg te maken van alle animatoren. Hoofdanimatoren die daarbij het goede voorbeeld geven, zijn belangrijk.
Co-animatoren uitnodigen op alle animatorenactiviteiten, lijkt ons in regel een goed principe. We beseffen ook wel dat dit niet altijd evident of zelfs haalbaar is. Soms kan een uitstap of overnachting een te grote uitdaging vormen. Het is alleszins belangrijk hier afspraken rond te maken, samen met de co-animator en eventueel diens ouders.

Co-animatoren verdienen een gelijke waardering als de anderen. Ze zetten zich even hard in voor het speelplein. Ze verdienen dus evenzeer een speelplein t-shirt (en/of andere speelpleingadgets) en een uitnodiging voor de slotbarbecue. 

Meer en meer kinderen en jongeren met een beperking nemen deel aan het jeugdwerk. Het is dan ook logisch dat er meer en meer jongeren met een beperking leid(st)er willen worden. Maar dit roept vaak vragen op: 'Kan dit?', 'Hoe gebeurt dit in de praktijk?', 'Wat zijn mogelijkheden en grenzen?'... Op deze en nog heel wat andere vragen proberen we je in de brochure 'leiding met een beperking' een antwoord te geven.

'Jongeren met een handicap in leiding.' 
Een publicatie van Scouts & Gidsen Vlaanderen (2009).
Deze brochure is ondertussen bijna 15 jaar oud. Sommige dingen zijn daardoor al een beetje achterhaald, maar heel wat zaken in deze brochure zijn nog steeds erg bruikbaar. Beetje tussen de lijnen dus :).

Het traject van een co-animator verloopt in 5 stappen:

1. Intakegesprek (VDS + speelplein)

De kandidaat co-animator vertelt waarom die graag co-animator wil worden, wat de ervaring is op het speelplein, wat die graag doet of wil doen ... Bedoeling is om als VDS (in functie van de cursus) en als speelplein (in functie van de stage) al zicht krijgen op de talenten van de co-animator en hoe die op het speelplein kunnen worden ingezet. Hier maken we ook de inschatting of co-animatorschap echt iets is voor deze jongere. 

2. Kennismakingsmoment (VDS)

De co-animatoren die ingeschreven zijn voor een bepaalde cursus komen samen met enkele instructeurs van die cursus. De bedoeling is om elkaar al wat te leren kennen en in alle rust meer uitleg te kunnen geven bij de cursus en vragen te beantwoorden. Ouders zijn hier ook welkom, zodat ook hun vragen een antwoord krijgen. 

3. Cursus (VDS)

De co-animatoren volgden de cursus samen met veertig tot zestig andere animatoren. Ze volgen hetzelfde programma, waarbij we voor hen de focus leggen op de momenten waarop ze met hun talenten kunnen uitblinken. Is de co-animator bijvoorbeeld een echt showbeest? Dan zorgen we ervoor dat hij veel opsteekt bij de sessie 'inkleding en animatie' en veel oefenkans krijgt om dat talen te tonen. Naast reflectiemomenten in kleine groep, pakken we dit met de co-animatoren ook individueel aan. Ze krijgen ook een meer gepersonaliseerd trajectboekje.

4. Stage (speelplein)

De co-animatoren doen een stage met een takenpakket op maat van hun talenten. Dit takenpakket wordt op voorhand met het speelplein besproken. Leidraad hierbij zijn dus de talenten van de co-animator en hetgeen die op cursus heeft bijgeleerd. 

Het traject van co-animator wordt (nog) niet erkend door de Vlaamse overheid. De co-animatoren krijgen aan het einde van hun traject dus geen Vlaams attest, maar een getuigschrift dat door de VDS wordt uitgereikt. 

We vertrekken niet van zeven competenties als streefdoel, maar we vertrekken van de talenten van de co-animatoren. Dit maakt dat elk traject meer individueel is. Daarom is het getuigschrift ook gelinkt aan een speelplein. Dit houdt in dat het speelplein de talenten van de co-animator kent en een takenpakket op maat van deze talenten opmaakt. Dit wil ook zeggen dat als de co-animator elders in het jeugdwerk actief wil worden, dit een uitnodiging is om een takenpakket op maat te bespreken (en dus niet uit te gaan van basiscompetenties). 

De stage is helemaal op maat (en dus geen standaard vijftig uur zoals bij het animatorattest vereist is). Hoe de stage er juist uit ziet, wordt bepaald door de co-animator en het speelplein samen. Een geslaagde stage wil zeggen dat het speelplein tevreden is over de inzet van de talenten van de co-animator en die graag terug ziet op het speelplein. 

'Co-animator' zijn, wil niet zeggen dat alles altijd oké is. Er zijn steeds duidelijke verwachtingen en als daar niet aan wordt voldaan, moet ook worden ingegrepen. 

Op welke manier bespreek je dit met de co-animator?

Volg simpelweg de algemene feedbackregels. Heb er gewoon wat extra aandacht voor en denk er op voorhand wat over na. Welke concrete voorbeelden haal je aan? Kan je die ook zichtbaar maken, bijvoorbeeld met foto's? 

De algemene tips en regels:

• Beperk de hoeveelheid tot het noodzakelijke (richtlijn beperkt je tot drie werkpunten en drie pluimen). Teveel feedback blijft niet hangen. De positieve zaken worden vergeten, maar ook de werkpunten raken onder gesneeuwd.
• Zorg dat de uitdagingen haalbaar zijn. Wanneer de werkpunten te groot zijn, of het zijn er teveel, werkt dit demotiverend. 
• Start de feedback steeds met voorbeelden. En liefst met voorbeelden die je zelf gezien hebt.
• Geef feedback op gedrag en acties, niet op de persoon. 

Aan de slag met de feedback
Feedback geven is goed, de feedback zo concreet maken dat de stagiaire er echt mee aan de slag gaat is nog beter. Zorg ervoor dat je feedback:
- meetbaar is: Benoem de concrete acties waaraan de cursist moet werken 
- beperkt in tijd is: Bepaal de tijdspanne waarbinnen er gewerkt wordt aan de feedback
- op actie-niveau is: Zeg wat hij kan doen om erin te verbeteren
- de rol van de begeleider duidelijk is

Voorbeeld opbouw van een coachingsgesprek: bekijk onder aan de pagina's onze FAQ's!

Hoe ga je hier verder mee om?

Net zoals een stagiair animator de mogelijkheid krijgt tot een extra week stage als er nog veel werkpunten zijn, moet dat voor co-animatoren ook mogelijk zijn. Ga op zoek naar groeimogelijkheden. Jullie kunnen de inhoud van het takenpakket nog eens bekijken. Wat loopt wel goed? Kan de co-animator daar meer van doen?

Naar andere animatoren

Vaak is de co-animator al gekend van toen die nog als kind naar het speelplein kwam. Dat maakt het makkelijker om uit te leggen dat die een aangepast takenpakket krijgt. Het is echter sowieso belangrijk om alle andere animatoren te laten weten wie de co-animator is en wat het takenpakket inhoudt. Anders krijg je verwarring, foute verwachtingen en frustraties tot gevolg. 
Maak aan het hele team dus duidelijk dat de co-animator een andere rol heeft, maar wel één met een gelijkwaardige positie. 

Naar ouders van kinderen

Dat je een co-animator in de ploeg hebt, moet zeker niet met toeters en bellen aangekondigd worden. Je kan het wel op verschillende manieren duidelijk maken. Enkele voorbeelden: 

- Op de fotowall met alle animatoren van de week, geef je de co-animator zijn eigen plekje. 
- Als je op de speelpleinwebsite een luikje over inclusie op het speelplein hebt, schrijf je ook een stukje over co-animatoren op het speelplein.

De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vindt het belangrijk dat de inspanningen en prestaties van deze jongeren de nodige erkenning krijgen. Daarom reiken wij zelf het getuigschrift ‘co-animator op het speelplein’. Dit is de afronding van het hele opleidingstraject, dus na het volgen van een cursus en een stageperiode. De co-animatoren blikken nog eens terug op de zomer en worden elk in de bloemetjes gezet. Met een papier waarop staat dat de animator in staat is zijn taken uit te voeren op het speelplein, geef je de nodige erkenning. 

Een aftelkalender is plezant voor alle animatoren, maar speelplein ’t Zonnetje uit Zonhoven werkte dit specifiek uit om structuur te bieden voor een hulpanimator met een mentale beperking. 

Een document ter ondersteuning van een evaluatiegesprek.

Deze visietekst legt de visie van de VDS op animatoren uit. Je leest hoe goesting en betrokkenheid hand in hand gaan. Speelpleinwerk is jeugdwerk en heeft jongeren als doelgroep, zoveel is zeker!

Lees meer over animatoren werven, behouden, betrekken en taken/afspraken.

Vragen over animatoren met een beperking?

Je kan contact opnemen met onze medewerker externe toegankelijkheid.

Amirhosein Mobasser
Medewerker Externe Toegankelijkheid