Inhoudelijke brochures

De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk bundelt thematische inhoud over spelen en speelpleinwerk in een reeks brochures onder de noemer DNA.
Ze staan gerangschikt van meest recent naar eerder verschenen. Je kan ook de lijst in volgorde van nummer bekijken.


Leeswijzer

Heel wat van onze brochures gaan al een eeuwigheid mee. Hun inhoud is en blijft relevant voor het speelpleinwerk. 
Langs de andere kant verandert de maatschappij, de tijdsgeest, onze doelgroepen en dus ook het speelplein- en vakantiewerk.
Een deel van deze brochures of bepaalde passages/verwoordingen zijn dus niet meer (volledig) actueel. In plaats van ze offline te halen, kiezen wij er bewust voor om deze alsnog aan te bieden. Hou dus bij het lezen van de wat oudere brochures de toen-geldende-tijdsgeest in het achterhoofd. 


Op den bots

DNA 31 (2023)
In- en uitschrijfsystemen op een vakantiewerking

inhoud
Bijlage: Vergelijkende studie inschrijfsystemen

In- en uitschrijven voor jouw vakantiewerking houdt heel wat in. Het betekent in vele gevallen een hele administratieve rompslomp en (speel)tijdverlies ... Niet verwonderlijk dat sommige werkingen de voor- en nadelen van verschillende programma’s en systemen tegenover elkaar afwegen. Welk programma kan waar jouw werking voor staat uitvoeren, welke systemen kan je toepassen die de eigenheid van je werking ten goede komen? Met deze brochure willen we speelplein- en andere vakantiewerkingen stimuleren om enkele denkprocessen op te starten. 



Online beschikbaar voor leden. Voorlopig niet fysiek beschikbaar. Geen lid van de VDS en toch interesse? Stuur een mailtje naar .

Waw-activiteiten!

DNA 22 (herwerkt 2020)
Waw-activiteiten in elkaar
steken

inhoud I bestellen

Een prikkelend activiteitenaanbod is een opdracht voor elke dag. Deze brochure maakt het je gemakkelijker. Niet alleen vind je er 30 WAW!-activiteiten in terug, je vindt er ook goeie voorbeelden over efficiënt voorbereiden en een duidelijk brokje achtergrond over de verscheidenheid van activiteiten. Met deze brochure kan je WAW-activiteiten verzinnen, voorbereiden en uitvoeren op je speelplein.

Te koop via het MateriaalMagazijn (€10,95), tijdelijk maar €10,40 via de groepsaankoop

Kattenkwaad voorbij

DNA 14 (herwerkt 2019)
Grensoverschrijdend gedrag op het speelplein

inhoud

Het zijn niet altijd engeltjes. Soms overschrijden kinderen de grenzen van het speelplein, de animatoren en de andere kinderen. In deze brochure geven we mee hoe je dit zo veel mogelijk kan voorkomen. We zoomen in op een aantal vaak voorkomende situaties (pesten, agressie, niet willen meespelen, beenplakken, racisme, weglopen) en hoe je daar als begeleider best mee omgaat. We hebben het over correct gedrag aanleren via straffen en belonen. En tot slot, wat doe je als het echt de spuigaten uitloopt?

UITVERKOCHT

Toverfeeën en snottebellen

DNA 4 (herwerkt 2019)
Kleuters op het speelplein

inhoud I bestellen

Kleuters maken gemiddeld 1/3 van je speelpleinpubliek uit. Daarom besteden we in deze brochure graag aandacht aan deze geweldige doelgroep. Wie zijn ze? Wat spelen ze graag? Hoe organiseer je je kleuterwerking? Wat moet een kleuteranimator weten en kunnen? En hoe zit het met peuters, spelen met vuur met de allerkleinsten of anderstalige kleuters op je speelplein? Kom er alles over te weten.

Te koop via het MateriaalMagazijn (€11)

© illustrations by Jakoebies


Hoofdpijn of 'hoofd zijn'

DNA 30 (2018)
Hoofdanimator op het speelplein

inhoud

In deze DNA zetten we de hoofdanimator in de schijnwerpers. We nemen je mee op het traject dat een hoofdanimator doorloopt. Zo hebben het bijvoorbeeld over het werven en selecteren van hoofdanimatoren, maar reiken we je ook handige tips and tricks aan voor het invullen van de verschillende rollen als hoofdanimator. Laat je inspireren door voorbeelden van verschillende andere speelpleinen en neem zo het takenpakket van de hoofdanimator op jouw speelplein onder de loep.

UITVERKOCHT!

Prettig gestuurd

DNA 9 (2017)
Werken met een stuurgroep
op je speelplein.

inhoud

Kiezen voor speelpleinwerk is kiezen voor kinderen én jongeren.

Langs de ene kant is het speelplein een kinderwerking: een plaats waar kinderen komen om vakantie te beleven. Langs de andere kant is het speelplein ook een jongerenwerking: een plaats waar jongeren de kans krijgen om mee vorm te geven aan de werking. De activiteiten met animatoren tijdens het jaar en de vele vergaderingen maken essentieel deel uit van speelpleinwerk. De brochure ‘Werken met een stuurgroep op je speelplein’ kan je helpen om jongeren de plaats te geven op je speelplein die zij verdienen.

Deze bundel is een herwerkte versie. 
Wat is nieuw?

  • Deel 1 overtuigt je waarom kiezen voor jongeren een must is voor het speelplein
  • De praktische werking van een stuurgroep ontleden we in deel 2
  • Om te starten met een stuurgroep, lees je in deel 3

UITVERKOCHT!

Download gratis de 'taken en verantwoordelijkheden'-tabel als hulpmiddel.

Co-Animatoren

DNA 29 (2017)
Inzetten op talent op het speelplein

inhoud

In het eerste deel lees je meer over TALENT. Wat is talent? Hoe kan je het herkennen? En hoe kan je er mee aan de slag op het speelplein, bij al je animatoren? De bijlage 'talenten benoemen' is vrij te gebruiken.

Het tweede deel is een praktische toepassing van dit talentverhaal. Je leest er alles over CO-ANIMATOREN op het speelplein, van kennismaking tot evaluatie.

UITVERKOCHT!

Downloaden of ontlenen?

Speelplein- en vakantiewerkingen lid van de VDS (én animatoren van leden) downloaden de brochures gratis. Op papier aankopen kan zolang de voorraad strekt via www.materiaalmagazijn.be.

Niet-leden betalen €11,95 voor een digitale versie.
.


Materiaalexplorer

DNA 16 (herwerkt 2015) 
Over speelimpulsen -en prikkels vanuit materiaal.

inhoud

Leuk en uitdagend speelmateriaal is één van de troeven van een sterk speelaanbod. Tal van speelpleinwerkingen beschikken over een uitgebouwde materiaalruimte en investeren jaarlijks in nieuwe, frisse materialen. Een goede zet, als je het ons vraagt! Maar er moet ook wel wat mee gebeuren! 

De brochure bestaat uit 3 grote onderdelen:

  • Deel 1 - het materiaalbeleid.
    We richten ons vooral naar stuurgroepen en speelpleinverantwoordelijken die de uitdaging willen aangaan een duurzame langetermijnvisie te ontwikkelen over materiaal.

  • Deel 2 - aan de slag!  
    Veel impulsen en activiteiten klaar voor gebruik.  Werkvormen om te helpen bij het inspireren en ondersteunen van animatoren met  bv. de materiaalmixer

  • Deel 3 - de praktijk
    Waar vind je goedkoop en cool materiaal, hoe bewaar je dit, op welke manieren krijg je de animatorenploeg warm om mee materiaal aan te kopen… 

UITVERKOCHT!

Tussen orde en chaos

DNA 28 (2016)
Jouw speelplein organiseren

inhoud

In deze DNA vind je achtergrond, handvaten en goede voorbeelden rond het praktisch organiseren van je speelpleinwerking.

  • Hoe kan elk kind z’n rugzak terugvinden? 
  • Hoe organiseer je eetmomenten?
  • Wat met opruimen en afvalbeheer? 

UITVERKOCHT!

Hier staan we voor!

DNA 27 (2015)
Ontwikkel een speelpleinvisie

inhoud

In deze DNA vind je alles over het hoe en waarom van visie op je speelpleinwerking. Een stevige visie vormt dé basis van een kwalitatieve speelpleinwerking die weet waarvoor ze gaat. We zetten je op weg met de juiste achtergrond, actieve werkvormen, tips rond het schrijven van een visietekst en het maken van heel wat leuke visie-producten. Zo kan je met de hele ploeg aan de slag om samen aan een sterke visie te bouwen én die uit te dragen!

Are you cool? I'm cool!

DNA 3 (herwerkt 2015)
Over tieners op het speelplein

inhoud

We geloven dat het speelplein een toffe plek kan zijn voor tieners in de vakantie, ook al zijn ze niet altijd de makkelijkste klanten. Deze brochure kan een handige leidraad zijn wanneer je een tienerwerking op je speelplein wil opstarten. Maar je kan er als ervaren tieneranimator net zo goed in terecht om je werking te evalueren of nieuw leven in te blazen. We richten ons zowel op speelpleinverantwoordelijken en de organisatoren van het speelplein, als op de tieneranimatoren en het speelaanbod voor de tieners. 

Deze bundel is een herwerkte versie.
Wat is nieuw?

  • Concretere tips rond speelaanbod voor tieners, met inspiratie voor de tofste speelhoeken, activiteiten en impulsen.
  • Info, achtergrond en tips rond de doorstroming van tieners naar de animatorenploeg, een belangrijke schakel in je werking.
  • Verwijzingen naar de handleiding ‘Speelaanbod Organiseren', sinds 2012 het basiswerk voor speelpleinwerkers.

Volop de kaart trekken van tieners op het speelplein? 

Dat is durven, risico’s nemen, er voor 100 % achter staan … en daar willen we je nu alvast heel veel succes en plezier mee wensen! 


Een steentje in de rug

DNA 1 (herwerkt 2014)
Over speelpleininfrastructuur

inhoud

Met deze brochure willen we letterlijk een steuntje in de rug geven bij de aanpak van de binnen- en buiteninfrastructuur van een speelplein. De infrastructuur is immers meer dan een paar stenen op elkaar. Een degelijke werking wil immers kwaliteit leveren en bouwt voortdurend aan de vier pijlers voor een kwalitatieve speelpleinwerking: gevormde speelbegeleiders, individuele speelkansen, uitgebreid speelmateriaal en een degelijke en functionele speelinfrastructuur.




It's showtime!

DNA 11 (herwerkt 2014)
Over inkleding en animatie op het speelplein

inhoud

In deze brochure geven we je heel wat praktische tips in vier hoofdstukken: een verhaal verzinnen, een personage spelen, schminken en verkleden en een decor bouwen. Hoe je animatie ook bekijkt, we zijn er van overtuigd dat je in deze brochure kapstokken en inspiratie vindt om nog meer tot de verbeelding van kinderen te spreken.

Download 'shake it' (mocktails shaken met kinderen) als bijlage.

The S-files

DNA 15 (herwerkt 2014)
Overzicht van alle aspecten
van een speelplein

inhoud

In deze DNA-brochure zochten (en vonden) we een overzicht van alle ingrediënten voor een kwalitatieve speelpleinwerking. Aan de hand van het SpeelpleinBasisschema bieden we je een compleet overzicht van alle aspecten van speelpleinwerk die de kwaliteit bepalen. Een ideale brochure om je te herbronnen, grondig te evalueren, op zoek te gaan naar nieuwe uitdagingen.

Taalspeler

DNA 26 (2013)
Werk maken van meertaligheid op het speelplein

inhoud

In deze DNA-brochure reiken we handvaten aan om van je speelpleinwerking een plek te maken waar kinderen graag zijn, ongeacht welke taal ze spreken of goed beheersen. Via interactie als sleutelconcept gebruiken we het Nederlands als speeltaal, waardoor kinderen zich thuis voelen en intens kunnen spelen.


Mobiel speelpleinwerk

DNA 25 (2013)
Visie op een project in ontwikkeling.

inhoud

Mobiel speelpleinwerk: wat is het, waarom zouden we het doen en hoe pak je het aan? In deze DNA lees je alles over speelpleinwerk dat niet gebonden is aan een vaste locatie. We reiken handvaten aan, stellen vragen om over na te denken en geven een heleboel praktische tips en praktijkvoorbeelden. 

Goe gezien!

DNA 24 (2012)
Handvaten om te communiceren met externe relaties.

inhoud

Deze DNA-brochure geeft je speelpleinwerking handvaten om communicatie op te zetten met alle externe relaties. In het eerste deel hebben we het vooral over ‘onszelf’. Betere communicatie begint bij de speelpleinwerking zelf. In een tweede deel bakenen we doelgroepen af en kijken we waar de communicatieprioriteiten liggen. Daarna bouwen we verder en zien hoe je met communicatie, imago, zichtbaarheid en public relations aan de slag kan gaan. In de twee laatste delen wordt het praktisch: we gaan in op enkele belangrijke doelgroepen en geven je als kers op de taart een aantal waw-voorbeelden uit de speelpleinpraktijk.

Lees verder over ouders en speelplein in de infofiche 'Speelplein door de bril van ouders'.

Het yoghurtmodel: niet of, maar speel in op sociale, ideële én persoonlijke motieven bij werving

Uit DNA 5: "Niet voor het geld, wel voor de leute"

Het 'yoghurtmodel' legt uit welke elementen jongeren drijven om als animator aan de slag te gaan op het speelplein. Als je daarop inspeelt in je communicatie zal de kans groter zijn dat meer animatoren zich meer aangesproken voelen.


S'il vous play

DNA 23 (2012)
Speelimpulsen voorbereiden, aanbrengen en voorbeelden

inhoud

In deze brochure leggen we je uit wat dat eigenlijk is, zo’n speelimpuls. En waarom het zo waardevol is om je speelimpulsen eigen te maken als animator, als hoofdanimator en als speelpleinploeg. Om je verder op weg te helpen, leggen we je zelfs uit hoe je een speelimpuls kunt voorbereiden, hoe je er één moet aanbrengen en we geven je zelfs een hoop concrete voorbeelden van speelimpulsen

Blijven plakken

DNA 21 (2011)
Behouden van animatoren - loopbaanbegeleiding

inhoud

Een speelpleincarrière is niet voor elke animator dezelfde. In deze DNA vind je tips om je animatoren goed te begeleiden op het speelplein of te zorgen dat ze langer geëngageerd blijven. Kortom, een individueel traject voor elk van jouw animatoren. Inzetten op al je animatoren is investeren in de toekomst van je speelpleinwerking!

De zwerfwerf

DNA 8 (herwerkt 2011)
Bouwen op het speelplein: inhoud, praktijk en voorbeelden

inhoud

Elk jaar opnieuw breken duizenden vrijwilligers zich het hoofd om van hun speelplein dé ‘place to be’ te maken. Een avontuurlijk speelaanbod kan een duwtje in de goede richting geven. Met ‘Bouwen op het speelplein’ kan je het speelaanbod breder en aantrekkelijker maken. Met deze brochure willen we je zowel inhoudelijk als praktisch de weg wijzen, en dit aangevuld met speelideeën over bouwen. ‘ De ZwerfWerf ‘ wordt een bouwbrochure waaruit alle Bob-de-Bouwers onder ons een flinke dosis inspiratie kunnen putten.

Horen, zien en spelen

DNA 20 (2010)
Verbeter het vakantiegevoel van kleuters op het speelplein.

inhoud

Met deze DNA willen we het thuisgevoel van kleuters op het speelplein verhogen. Horen, zien en spelen licht enkele eilanden van de DNA Expeditie Kleuterson uit en zet interactie centraal. Door te werken aan de houding van de begeleiders, de speelkansen op het speelplein en een duidelijke structuur willen we het speelplezier en het vakantiegevoel voor kleuters verbeteren. 


Aanbod under construction

DNA 19 (2009)
Speelkansen verhogen:
meer keuze en variatie

inhoud

Na het lezen van DNA 18 Speeleologie ben je hopelijk geprikkeld om te werken aan de speelkwaliteit op jouw speelplein. Deze DNA biedt je een praktische handleiding om samen met je ploeg, stap voor stap te werken aan het verhogen van de speelkansen. Het tweede deel van de DNA verwerpt een aantal vooroordelen zodat je niet in de vaak voorkomende valkuilen kan trappen.

Buitengewoon gewoon

DNA 7 (2004)
Inclusief werken op het speelplein

inhoud

Deze brochure is de voorloper van de gratis "handicap infomap". Een praktisch en concreet instrument. Stap voor stap helpen we je om je werking toegankelijker te maken voor kinderen en jongeren met een handicap. In jouw handen ligt ook de kans om kinderen met een handicap een fijne vakantie te bezorgen. Kinderen met een handicap willen doodgraag vriendjes maken in hun buurt. Net zoals alle kinderen. Het speelplein kan voor hen een echte ontmoetingsplaats worden. Dat gebeurt wel niet zomaar. Hoe je het aanpakt, ontdek je in deze map.

Niet voor het geld

DNA 5 (herwerkt 2009)
Waarom worden jongeren animator op het speelplein?

inhoud

Op onze speelpleinen draaien elke zomer 20.000 animatoren mee. De brochure geeft jou de kaders om je animatoren(ploeg) te leren kennen en in te schatten. Daarnaast komen ook de motivaties van vrijwilligers aan bod, waarop je kan inspelen met wervingsacties en wordt er vertelt over een animatorvriendelijk klimaat dat de beste omkadering kan bieden.

Speeleologie

DNA 18 (2008)
Ontwikkel je eigen kijk op spelen. 

inhoud

Hoe je speelplein er zal uitzien hangt af van hoe de beslissers kijken naar het spelen van kinderen. In deze DNA brochure bekijken we spelen vanuit het standpunt van de kinderen zelf. Wat betekend spelen voor kinderen zelf? Het wordt confronterend als we de beleving van kinderen spiegelen aan de kijk die volwassenen hebben op het spelen van kinderen. We eindigen met enkele concrete en praktische om kinderen vollebak te laten spelen op het speelplein. Of anders, hoe maak je van het speelplein nu echt een boeiende speelomgeving voor kinderen?


Comme chez Marva

DNA 17 (2007)
Koken met kinderen:
een praktische handleiding

inhoud

Deze DNA brochure is een praktische handleiding voor speelpleinmensen die willen koken met kinderen. We doorzochten tal van kinderkookboeken en selecteerden de meest bruikbare recepten. Ook werkingen die niet beschikken over een volledig uitgeruste kunnen met deze brochure aan de slag. We gaan verder dan de klassieke fruitbrochettes. Alle recepten worden stap voor stap uitgelegd en geïllustreerd met foto’s. Met als doel de kinderen zelf veel te laten doen, zelf te laten koken.

Download 'Shake it - Mocktails op het speelplein' als bijlage

Marva's playlist 2

DNA 13 (2006)
Kant -en klare spelletjes en speelideeën 

inhoud

Deel twee van Marva’s handige overzicht. Met deze keer speelideeën voor kleuters, ideeën om te knutselen, te bouwen en te koken, nieuwe speelideeën met water, activiteiten over muzische expressie en leuke aanzetten om op stap te gaan met je speelplein. Geen hapklare brokken maar concrete prikkels om je eigen fantasie te versterken, bedacht en verzameld door echte speel(plein)specialisten. Met een Marva Quality Label, gespeeld en goedgekeurd. En nu is het aan jullie!

Speelplein op stelten

DNA 12 (2005)
Over speelhoeken en het
speels maken van je werking

inhoud

Elke zomervakantie staat je speelpleinploeg voor de fantastische uitdaging om je speelpleinwerking nog speelser, nog avontuurlijker te maken. Een goede reflex, maar niet altijd evident. Waar blijf je telkens weer nieuwe ideeën halen, om je werking net dat beetje extra speelsheid te geven? In deze gemakkelijk verteerbare DNA krijg je veel praktische ideeën en concrete tips om zelf aan de avontuurlijkheid en speelsheid te werken.

Marva's playlist 1

DNA 10 (2005)
Kant -en klare spelletjes en speelideeën 

inhoud

Het beste uit 10 jaar VDS-speelideeën
Marva dook als een kieken zonder kop in haar archiefkast en verzamelde alle fameuze Marva speelideeën van de laatste jaren. Zowaar een indrukwekkende collectie, want we kwamen met één DNA niet toe! In dit eerste deel vind je maffe thema’s, massa’s spelletjes en speelideeën vanuit materiaal. We helpen je door inspiratieloze momenten, zetten je op het spoor van nieuwe en originele ideeën en laten je proeven van jaren speel(plein)ervaring. Onmisbaar op elk speelplein.


Eindelijk vakantie

DNA 6 (2003)
Hoe beleven kinderen vakantie en het speelplein?

inhoud

In de zomer van 2000 gingen 4 VDS-onderzoekers, gewapend met notitieblok en taperecorder, op onderzoek hoe kinderen het speelplein beleven. Gedurende een volle maand doken ze onder in de begeleidingsploegen van 3 totaal verschillende speelpleinen. Ze observeerden, interviewden en filmden, en gingen ook met de kinderen zelf aan de slag, bv. om hun favoriete speelpleinhoekje te beschrijven. In 11 thema’s, gaande van ‘animatoren’, tot ‘speelmateriaal’ en ‘sfeer op het speelplein’ wordt geschetst wat kinderen zelf vinden van het speelplein. En dat is soms ontroerend, soms grappig, soms ontnuchterend. Echt een must voor wie al enkele jaren ervaring heeft en de speelpleinwerking beter wil afstemmen op de kinderen!

101 Speelideeën

DNA 2 (2002)
Kant -en klare spelletjes en speelideeën 

inhoud

Een frisse kijk op je speelaanbod. In deze brochure gaan we eerst in op hoe het speelaanbod op een traditionele manier wordt georganiseerd. Vervolgens vatten we de kritieken samen. Tenslotte stellen we een alternatief voor. En we maken dit meteen concreet met 101 speelideeën.