Over ons

De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) vzw is zelf geen organisator van lokale speelpleinwerkingen, maar ondersteunt hen proactief. Lokaal werken is onze sterkte. Gemeentelijk of particulier georganiseerd, alle speelpleinorganisatoren kunnen op ons rekenen. Ondersteuning is telkens op maat en respecteert de eigenheid van elke werking. Het speelpleinwerk is een unieke jeugdwerkvorm en dat zetten we graag mee in de kijker. Onze dienstverlening evolueert mee met de speelpleinrealiteit en vertrekt vanuit onze sterke visie op spelen en ons geloof in de jeugdwerkmethodiek. Ook bovenlokaal bieden we ondersteuning aan. We willen de werkingen verbinden en zetten samenwerkingen op die het speelpleinwerk versterken.  

Concreet organiseren we opleiding voor jongeren en verantwoordelijken, regionale trefmomenten en vorming ter plaatse. We informeren, geven advies, schrijven op vraag een auditverslag over elke werking of stappen actief mee in een begeleiding op maat. Op bovenlokaal niveau, Vlaams en Federaal verdedigt de VDS de belangen van het speelpleinwerk als unieke jeugdwerkvorm. We krijgen daarbij het vertrouwen van 334 speelpleinorganisatoren (= 85%) die lid zijn van onze organisatie. In diverse werkgroepen worden we gewaardeerd voor onze sterke visie op spelen en brede kennis van het jeugdwerk. We gaan voortdurend op zoek naar boeiende samenwerkingen en acties. We ontwikkelen kant-en-klare producten die zorgen dat er lokaal kan gebouwd worden aan nog straffer speelpleinwerk! 

Naast speelpleinwerk als unieke jeugdwerkvorm, bestaan er tal van andere vakantiewerkingen. Onze dienstverlening richt zich op alle organisatoren die een speelaanbod opzetten in vakantietijd. Wat bruikbaar is voor speelpleinwerk, is bruikbaar voor alle vakantiewerkingen. Op bovenlokaal vlak, Vlaams en federaal, nemen we hun vragen, bezorgdheden en onze ervaringen met de doelgroep mee aan tafel. Vakantiewerkingen die aansluiten en lid worden van onze organisatie geven daarmee een duidelijk signaal en leggen extra gewicht in de schaal.  

Het volstaat dat werkingen in de vakantie actief zijn, spelen centraal zetten, kinderen en/of jongeren als doelgroep definiëren en men geen langdurig en vastgelegd engagement van de deelnemers (bv. geen engagement voor een jaar, elke weekend…) verwacht: bv. lokale besturen met een uitgebreid vakantieaanbod, organisatoren (al dan niet commercieel) die kampjes aanbieden, buitenschoolse opvang in vakantieperiodes, ouders die zelf de handen in elkaar slaan om een vakantieaanbod uit te werken vanuit opvangnood, bedrijven die voor de kinderen van werknemers een aanbod aanbieden...  

Zowel op lokaal als bovenlokaal, Vlaams, federaal en internationaal, behartigen we mee de belangen van elk spelend kind.

Vanuit een streven naar méér en bétere speelkansen voor élk kind, lanceerde de VDS in 2009 samen met een aantal partners uit de jeugdsector "Goe Gespeeld!". Een pleidooi voor écht spelen, inclusief butsen, builen, blauwe plekken. We streven naar een positief speelklimaat in elke gemeente en komen op voor het recht op spelen! 

De Vlaamse overheid gaf ons begin 2023 de opdracht om de komende 3 jaar in te zetten op '365 dagen buiten spelen' met de ondersteuning en organisatie van de buitenspeeldag als jaarlijkse kers op de taart. Want buiten spelen is plezant op buitenspeeldag, maar is het héle jaar door belangrijk. Het is essentieel voor de fysieke én mentale gezondheid van kinderen, daagt ze uit om te bewegen, creatief te zijn en nog veel meer.   

Daarnaast schuiven we aan tafel bij de International Play Association (IPA). Die bestaat sinds 1961 en heeft als doel het recht op spelen als fundamenteel mensenrecht te verdedigen, te beschermen, te behouden en te bevorderen. Het verbond heeft leden over de hele wereld en telt bijna 50 landen, ook België is lid. Als voortrekker van het recht op spelen in ons land vertegenwoordigde de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk België in dit verbond. In 2014 schoven we mee aan tafel in Istanbul. In september 2017 waren we te gast op het congres in Canada. En in 2023 zullen we ook afreizen naar Glasglow.   

Erkend en gesubsidieerd als landelijke jeugddienst profileert NDO zich in 1974 als vertegenwoordiger van het speelpleinwerk en eind jaren ’70 ook als deskundige op het vlak van woon- en leefomgeving, inrichten van speelruimte en speelbeleid. In de jaren '80 actualiseert NDO zijn beleid t.a.v. speelpleinwerkingen, wat o.a. leidt tot het 'speelse decreet' van 1984 op het vakantiespeelpleinwerk. Begin jaren ‘90 volgt NDO de opkomende problematiek van de buitenschoolse kinderopvang van zeer dichtbij, meteen ook een derde activiteitenpoot binnen NDO (naast speelpleinwerking en speelruimte).

In 1992 verandert de naam in ‘Nationaal Diensten- en Onderzoekscentrum voor het Spelende Kind’. De beheers- en werkingsstructuur wordt geactualiseerd in 3 autonome werkingsstructuren:

• Onderzoekscentrum Kind & Samenleving (K&S)
• Vlaamse Dienst Kinderopvang (VDKO)
• Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS)

De drie diensten krijgen inhoudelijke autonomie, herstructureren in 3 vzw’s. Op 24 juni 1994 wordt de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vzw opgericht. De logische volgende stap, drie volledig zelfstandige organisaties, wordt in 2002 gezet. De vzw NDO houdt begin 2003 op te bestaan wanneer dan de naam wijzigt in vzw Vlaamse Dienst Speelpleinwerk.

Sinds 1993 wordt de relevantie en toekomst van het speelpleinwerk bewaakt en ondersteund, met 2 grote aandachtspunten: speelpleindienstverlening en kadervorming.

Eind jaren ’90, begin jaren 2000 krijgt het tot dan toe versnipperde kadervormingsluik (13 kaderscholen) een provinciale invulling:

• In 1998 wordt Kaderschool NDO Brabant ‘VDS Steunpunt Vlaams-Brabant’ en smelten Kaderscholen Speldeprik-Oost en -West samen tot ‘VDS Steunpunt Oost-Vlaanderen’. In 1999 volgt ook ‘VDS Steunpunt West-Vlaanderen’.
• Andere oudere kaderscholen (Thomas – OCS – Kaderschool voor Begeleiding van Gehandicapten – Don Bosco – Duinen-Heide) vinden zich niet terug binnen de keuze om ten volle de kaart ‘speelpleinwerk' te trekken en verlaten NDO om er mee te stoppen, elders onderdak te zoeken of een eigen erkenning te halen.
• Kaderschool Dienst voor Speelruimte Limburg wordt in 2002 ‘VDS Steunpunt Limburg’.
• De laatste stap naar één VDS voltrekt zich binnen ‘VDS Steunpunt Antwerpen’: de vormingscentra Mol-Galbergen, Groot-Antwerpen en Mechelen vormen sedert 2000 ‘VDS Steunpunt Antwerpen’ maar de 3 cursusploegen blijven voorlopig afzonderlijk opereren. Als in 2006 Vormingscentrum Groot-Antwerpen afscheurt, besluiten de 2 resterende centra om vanaf 2008 operationeel één ploeg te maken.

De 5 provinciale steunpunten zijn dan formeel gestructureerd in aparte vzw’s, elk met in hun bestuursorganen vertegenwoordigers uit het lokale veld. De Raad van Bestuur van de landelijke vzw bestaat uit de voorzitters van de provinciale vzw’s, in de Algemene Vergadering worden ze aangevuld met één (of twee) extra bestuursleden van de provinciale vzw’s.

Half 2004 ontstaat nog een zesde steunpunt: de VDS ontwikkelt binnen de schoot van de landelijke vzw in samenspraak met de VGC het VDS steunpunt Brussel, met Brussel-Hoofdstad als werkingsgebied.

Geen aparte juridische entiteit meer, want het wordt dan immers al duidelijk dat de opgesplitste structuur schreeuwt om centralisering van de organisatie. Een ééngemaakte VDS zal ook kwalitatief meer impact hebben. Externe signalen van overheid en partners maken dit besef alleen maar groter.

In 2005 wordt de fusieoperatie ook officieel vormgegeven. Er wordt vanaf dan één personeels-, dagelijks en financieel beleid gevoerd. Voorlopig blijven de regio’s toch ook nog een eigen inhoudelijke invulling aan het beleid geven, maar raken meer en meer afgestemd op elkaar met globale accenten voor de ganse VDS. In de daaropvolgende jaren draait ook deze denkwijze verder om en wordt de VDS ook echt één organisatie. Wanneer in 2012 de nieuwe frisse en speelse huisstijl wordt gelanceerd, wordt enkel nog anekdotisch gerefereerd aan de vroegere verschillen.

Eind 2007 zet de VDS een grondig intern reorganisatieproces op poten onder de noemer ‘Blik Vooruit!’. Wat tot dan organisch groeide op vlak van werkorganisatie en structuur, wordt grondig geanalyseerd en bijgestuurd. De VDS krijgt een professioneel organisatiemodel, zonder daarbij de historische kracht van de organisatie te verloochenen: voor en met speelpleinmensen, dankzij een sturend en inspirerend vrijwilligerskader en vanuit een sterke regionale dynamiek.

De professionalisering laat zich o.m. voelen in de structuur, besluitvorming, communicatie, werkorganisatie, financieel beleid en locatiebeleid: in 2011 wordt – eindelijk! – een eigen pand aangekocht in Mechelen dat als landelijke zetel ook dienst doet als één van de 2 uitgebouwde operationele secretariaten (naast een gehuurde locatie in Gent; i.p.v. voorheen 7 secretariaten). Regionaal blijven nog wel antennepunten of vaste vergaderlocaties ingeschakeld.

Het Blik Vooruit proces wordt van dan af een leidraad bij de beperkte jaarlijkse bijsturing van de interne werkorganisatie, maar ook – wanneer de nood wordt aangevoeld – de aanleiding om opnieuw een uitgebreid intern reorganisatieproces op te zetten. In 2012 is zo’n nieuw proces opgestart om de VDS als effectieve organisatie te ontwikkelen die zijn efficiëntie permanent verhoogt. Zo blijft iedere medewerker (vrijwilliger en staf) tot op vandaag betrokken bij de interne organisatie.

In 2019 wordt een organisatieproces opgezet om te komen tot drie pijlers: dienstverlening, organisatie en medewerkers. Tegelijk neemt de vraag naar ondersteuning van ‘buitenaf’ toe. Bij het vernieuwen van onze nieuwe missie en visie maken we de bewuste keuze om onze doelgroep te verruimen naar andere vakantiewerkingen en blijven we ook inzetten op de belangenbehartiging van elk spelend kind. Alles wordt voorbereid in 2023 lanceren we voor het eerst pro-actief ons aanbod naar alle vakantiewerkingen in Vlaanderen en Brussel.   

De bvba MateriaalMagazijn werd opgericht in 2002.
De binnen de VDS ontwikkelde activiteit van gezamenlijke aankoop van speelmateriaal, wat we tot op heden jaarlijks doen, kreeg een aparte juridische vorm, gelet op de handelswetgeving. 

De bvba heeft een inhoudelijke en structurele link met de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk. Wij zijn de enige aandeelhouder, directeur Jo is medezaakvoerder van de bvba. Daarnaast is er nauw contact tussen alle VDS- en MateriaalMagazijnmedewerkers. We werken samen aan onze gezamenlijke doelstelling: meer en betere speelkansen voor alle kinderen vanuit materiaal. Financieel is de bvba zelfbedruipend en qua personeelsinvulling staat hij formeel los van de VDS.

Erkend en gesubsidieerd als landelijke jeugddienst profileert NDO zich in 1974 als vertegenwoordiger van het speelpleinwerk en eind jaren ’70 ook als deskundige op het vlak van woon- en leefomgeving, inrichten van speelruimte en speelbeleid. Begin jaren ‘90 volgt NDO de opkomende problematiek van de buitenschoolse kinderopvang van zeer dichtbij, meteen ook een derde activiteitenpoot binnen NDO (naast speelpleinwerking en speelruimte).

In 1992 verandert de naam in ‘Nationaal Diensten- en Onderzoekscentrum voor het Spelende Kind’. De beheers- en werkingsstructuur wordt geactualiseerd in 3 autonome vzw's:

• Onderzoekscentrum Kind & Samenleving (K&S)
• Vlaamse Dienst Kinderopvang (VDKO)
• Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS)

In 2002 volgt de logische stap en worden het 3 volledig zelfstandige organisaties. De vzw NDO houdt begin 2003 op te bestaan. Kind & Samenleving en de VDS blijven in hetzelfde huurgebouw (Meise) samenwerken tot de VDS verhuist naar eigen gebouw (Mechelen). Kind & Samenleving trekt voor een tijdje naar Brussel, maar vervoegt de VDS opnieuw in Mechelen sinds 2017. We blijven al die tijd tot op vandaag intensief en inhoudelijk samen werken aan projecten.

Speelmakers cvba wil samen met de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) streven naar meer en beter spelen voor elk kind. Speelmakers is een aparte organisatie, die voortspruit uit de VDS en die in nauw partnerschap samenwerkt met de VDS. We delen met overtuiging dezelfde visie en verspreiden die samen zo breed mogelijk. Op die manier willen we elk kind, overal en altijd, zoveel mogelijk speelkansen bieden. 

• NIEUW 2023: Inkleding
  en animatie zonder te kwetsen
• HERWERKT IN 2023: Omgaan met meertaligheid
• Maatschappelijk kwetsbare
  kinderen en jongeren  
• Diversiteit in het speelpleinwerk  
• Animator met beperking
• Animatoren op het speelplein
• Speelpleinwerk in een stedelijke context
• Kattenkwaad en erger
• Knutselen
• Spelen én opvangen
• Visie op (kader)vorming
• Een vrijwilligersbeleid
• De plaats van speelpleinwerk na de gemeenteraadsverkiezingen.
• Begeleidershouding van een animator

Al onze visieteksten werden gebundeld in één visieboek (update juli 2018).