De resultaten van de vijfjaarlijkse enquête door de ogen van collega's.

Sinds 1985 schotelt de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) om de vijf jaar alle speelpleinen in Vlaanderen en Brussel een uitgebreide vragenlijst voor. Deze laat ons toe om het speelpleinwerk in kaart te brengen en om evoluties in het speelpleingebeuren op te sporen. Het is een bron van informatie die we gebruiken om ons beleid, aanbod en dienstverlening af te stemmen op de noden van het werkveld. Met een jaar uitstel, omwille van corona, hielden we opnieuw een bevraging eind 2021. De resultaten, een rapport van 115 pagina's lang, zijn er. In de komende weken vragen we verschillende collega's vanuit hun functie om naar de enquête te kijken en vanuit hun expertise een eigen interpretatie, visie en/of aanbevelingen neer te schrijven.

Onze staffers kregen enkele vragen voorgeschoteld om hen richting te geven in hun kijk op de resultaten.

Vanuit mijn functie vond ik het heel fijn om te lezen dat...
Deze conclusie/deze cijfers verraste mij op een positieve manier.
Als ik één (hoofd)thema moet kiezen waar we met de VDS volgende jaren op moeten inzetten is het wel...
Tegen de volgende enquete hoop ik dat volgende cijfers anders zijn.
Met volgende conclusie/cijfer ga ik zelf aan de slag.

De resultaten door de ogen van de VDS-directeur

Jo Van den Bossche - VDS directeur en speelpleiner in hart en nieren

Hallo, ik ben Jo!

Ik mag mij al een hele tijd 'directeur van de VDS' noemen, maar ik droeg wel meerdere titels in het speelplein- en VDS-landschap.

Ik startte mijn speelpleincarrière op het speelplein in Hamme. Daar doorliep ik zowat alle functies: gestart als animator, dan hoofdanimator en het daarna zelfs tot verantwoordelijke geschopt. Tijdens mijn studies sociaal werk startte ik een derde werking op en werd ik stichtend voorzitter van de vzw Speelpleinen Hamme. We waren intussen ook echt fan geworden van open speelaanbod.

Tijdens een VDS-procesbegeleiding ging ik aan de slag bij Speelplein Bartje vzw in Beveren (mijn nieuwe woonplaats), ik werd er ook zomerverantwoordelijke en later voorzitter.

In de VDS was ik één van de eerste stafmedewerkers (eerst nog administratief, daarna als ploegondersteuner én lokaal ondersteuner in OVL). Al mijn werkveldervaring kwam goed van pas toen ik verantwoordelijke werd van de ganse organisatie.

De VDS bestaat bijna 50 jaar, 35 jaar daarvan mocht ik het speelpleinlandschap zien groeien en bloeien. Ik mocht doorheen de jaren meefietsen (pun intended, wie mij kent...) op alle niveaus. Een boeiende rit.

Een aantal speelpleinenquêtes later, mag ik mijn kijk op de afgelopen 5 jaar geven. Ik ben best wel trots op ons! :)

Spelen om te spelen!

Ik vond het fijn te lezen dat 'spelen’ helemaal vooraan blijft staan als belangrijkste doelstelling van speelpleinwerk, gevolgd door andere sterke pijlers van speelpleinwerk: openheid voor àlle kinderen en begeleiders als belangrijkste kwaliteitsschakel.

We willen de opvangfunctie van speelpleinwerk uiteraard niet minimaliseren (dat blijft een belangrijk economisch gegeven), maar dankzij dat brede bereik wil het speelpleinwerk blijven inzetten op zijn corebusiness: spelen is levensnoodzakelijk voor kinderen! De VDS wil daar blijven op drukken.

Speelpleinwerk moet betaalbaar blijven

De gemiddelde inschrijvingsprijs per dag bedraagt 4,76 euro. Dat is ongeveer gelijk, zelfs een kleine daling, ten opzichte van 2015. In 2015 was de gemiddelde prijs nog fors gestegen, wat leidde tot bezorgdheden over de toegankelijkheid van het speelpleinwerk.

Daarnaast worden er best veel kortingstarieven toegepast. De financiële drempel blijft alleszins laag. "Oef seg!" Dit blijft mee zorgen voor een breed bereik van de lokale speelpleinwerkingen. En als we een breed bereik blijven realiseren, blijven we op koers om het belang van spelen in onze samenleving te blijven onderstrepen.

Als we een breed bereik blijven realiseren, blijven we op koers om het belang van spelen in onze samenleving te onderstrepen.

Een geattesteerde animator als motor van het speelplein.

Maar wat als net dat wegvalt?

Wie zijn de animatoren en hoofdanimatoren die bezig zijn met het speelaanbod zelf? 65,7% zijn meisjes, 34,2% zijn jongens. Dat is quasi onveranderd tegenover 2015 (65/35). 10 animatoren identificeren zich als non-binair. 44% heeft een attest van animator in het jeugdwerk, en nog eens 9% een attest van hoofdanimator. In vergelijking met 2015 staan behoorlijk wat meer animatoren zonder attest op het speelplein. Voor het eerst sinds 2000 gaat dit cijfer opnieuw achteruit.

Dit is geen goede evolutie: om hier tegenin te gaan, zullen we beter moeten inspelen op nieuwe(re) cursusvormen: veel meer externaat, cursus ter plaatse en op maat, online niet helemaal weer wegwerpen… We zullen alle middelen nodig hebben om dit o zo belangrijke onderdeel van een goed speelplein, nl de animator, te kunnen blijven ondersteunen.

Door de vorming blijven we namelijk met de paplepel ingeven waar het om gaat, aan het begin van hun ‘carrière’ als (jong)volwassene: spelen, creativiteit, enthousiasme, engagement… We maken vandaag de ‘slimmere’ ouders van morgen: die spelen belangrijk blijven vinden en het niet erg vinden dat er iets vuil wordt of een schrammetje of buil niet als een wereldramp ervaren; die alle kinderen en alle mensen als evenwaardig zien; die ruimte willen geven aan jongeren; die weten dat een engagement in de samenleving belangrijker is dan je eigen ‘ik-je’…

Ik ga aan de slag!

Het is moeilijk één thema te kiezen waar ik, en bij uitbreiding heel de VDS, de komende tijd mee aan de slag moet. Spelen (uiteraard)! Inclusie, openheid, toegankelijkheid! Volop blijven inzetten op jongeren als garantie voor een sterke werking!

We zullen werk hebben om de inhoud niet te laten ondersneeuwen door wetten en praktische bezwaren, want veel bedreigingen (kansen!) komen wel om de hoek piepen:

organisatorische ‘luiheid’ (bvb een vaste inschrijving laten primeren op losse dagdeelnames omdat dat organisatorisch nu eenmaal makkelijker is),
maatschappelijke tendens tav opvoeding (bvb meer focus op leren ipv op spelen),
instrumentalisering (bvb opvang laten primeren omdat het bestuur wil toegeven aan de economische vraag),
vrijwilligerswerk onder druk (bvb vraag naar hogere vergoedingen, moeilijke aanpassingen naar gewijzigde vrijwilligersengagementen)
maatschappelijke evolutie mbt armoede (hoe gaat spplw om met een grotere kloof tussen arm en rijk)
beheersbaarheid in de steeds groter wordende (fusie)gemeenten
...

Een heleboel zaken dus waarvan we nu al weten dat ze op ons afkomen of waar we nu al effecten van zien. Het houdt speelpleinwerk wel boeiend. Door dergelijke evoluties moeten we onszelf én het speelpleinwerk continu heruitvinden; zonder de basis los te laten.

Zullen we dat afspreken, ja? Dat we allemaal en altijd blijven spelen?!

Een dag als baas van de VDS...

Voor het eerst vroegen we onze invullers ook enkele open vragen. Enkele 'uitsmijters' om te zien hoe ze over bepaalde zaken denken.

Eén van die vragen was "Wat zou jij doen, moest je één dag de baas zijn van de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk?".

Er kwamen een heleboel inhoudelijke antwoorden op die vraag, ook de drang om samen feestjes te bouwen om het speelpleinwerk te vieren kwam duidelijk naar voor.
Maar daarnaast las ik ook heel veel complimenten naar de VDS toe. Dat doet zovéél deugd en sterkt mij en de organisatie zo hard om te blijven inzetten op een sterke inhoudelijke en nabije ondersteuning.

De belangrijkste van allemaal was misschien nog deze: “Als het vakantieperiode is, gaan spelen op een speelpleinwerking. Gewoon omdat je dit als directeur van de VDS kan. ;)”.

Zullen we dat afspreken, ja? Dat we allemaal en altijd blijven spelen?!

Download het rapport met alle resultaten

Jo Van den Bossche werkt al 35 jaar bij de VDS en is algemeen directeur. Sasja Rooman heeft al 10 jaar als VDS-vrijwilliger achter de kiezen en sinds januari kersvers voorzitter van de VDS. Ook zij lieten hun deskundig oog vallen op de resultaten. Het dubbelinterview kan je lezen in ons laatste magazine Pit.

Zij deden ook hun verhaal

Yana, externe toegankelijkheid

Yana is onze medewerker toegankelijkheid. Zij is de volgende collega die vanuit haar functie door de enquête scrolt en op zoek gaat naar cijfers die verband houden met toegankelijkheid, inclusie, diversiteit... Haar mening lees je hier!

Simon en Kobe, Lokaal ondersteuning

Simon en Kobe zijn twee van onze Lokaal Ondersteuners. Zij zijn hét aanspreekpunt voor de Antwerpse en Limburgse speelpleinen en staan dus dagdagelijks met hun voetjes in de speelpleinrealiteit. Lees hier hun kijk op de resultaten.

Wauter, speelinitiatieven

Wauter gaat de komende jaren aan de slag met onze nieuwe doelgroep: speelinitiatieven. Daarnaast ondersteunt hij nog steeds de Brusselse speelpleinen. Benieuwd wat hij van de resultaten vond?

Ayna en Stephanie, vrijwilligerwerk

Ayna en Stephanie zijn twee van onze ploegondersteuners. Met hun ervaring kijken zij naar het vrijwilligerswerkkantje van het speelplein en de VDS. Hun bedenkingen lees je hier.

Bert, Communicatie

Bert was voor kort onze Verantwoordelijke Communicatie, ondertussen schoof hij een stoeltje op richting Coördinator Dienstverlening. Toch neemt hij nog even die communicatiebril op om naar de resultaten te kijken.