De resultaten van de vijfjaarlijkse enquête door de ogen van collega's.

Sinds 1985 schotelt de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) om de vijf jaar alle speelpleinen in Vlaanderen en Brussel een uitgebreide vragenlijst voor. Deze laat ons toe om het speelpleinwerk in kaart te brengen en om evoluties in het speelpleingebeuren op te sporen. Het is een bron van informatie die we gebruiken om ons beleid, aanbod en dienstverlening af te stemmen op de noden van het werkveld. Met een jaar uitstel, omwille van corona, hielden we opnieuw een bevraging eind 2021. De resultaten, een rapport van 115 pagina's lang, zijn er. In de komende weken vragen we verschillende collega's vanuit hun functie om naar de enquête te kijken en vanuit hun expertise een eigen interpretatie, visie en/of aanbevelingen neer te schrijven.

Onze staffers kregen enkele vragen voorgeschoteld om hen richting te geven in hun kijk op de resultaten.

Vanuit mijn functie vond ik het heel fijn om te lezen dat...
Deze conclusie/deze cijfers verraste mij op een positieve manier.
Als ik één (hoofd)thema moet kiezen waar we met de VDS volgende jaren op moeten inzetten is het wel...
Tegen de volgende enquete hoop ik dat volgende cijfers anders zijn.
Met volgende conclusie/cijfer ga ik zelf aan de slag.

Speelpleinwerk is vrijwilligerswerk!

Ayna Mortelmans, Ploegondersteuner Antwerpen

Hallo allemaal!

Ik ben Ayna, sommige onder jullie kennen mij ook als Freya. Ik kreeg mijn bijnaam namelijk tijdens mijn eerste jaar als vrijwilliger bij VDS Antwerpen. Vier jaar mocht ik dus meedraaien in de topploeg die VDS Antwerpen is. Ik was (en ben) een serieus speelbeest en gaf mijn alles op vele cursussen en vormingsmomenten. Origineel ontwikkelde ik mijn speelpleinliefde op het Speelplein in Ranst.

Na een klein jaartje Educatief Medewerker te zijn bij Kazou, kwam de positie van Ploegondersteuner in Antwerpen vrij. Ik sprong en kwam nu ook professioneel terecht bij mijn speelse familie. Samen met de vrijwilligers van Antwerpen zet ik het speelpleinwerk mee op de kaart.

Stephanie Taymans, Ploegondersteuner Oost-Vlaanderen

Hey!

Mijn naam is Stephanie en ik ben al bijna 2 jaar Ploegondersteuner van Oost-Vlaanderen. Voordien was ik maar liefst zeven jaar actief als vrijwilliger bij VDS Oost-Vlaanderen. Oost-Vlaanderen is, volgens mijn neutrale visie, de prachtigste regio van Vlaanderen. Supertrots dus dat ik daar én deel van uitmaakte en nu mee aan het roer sta om de vrijwilligers te ondersteunen in hun engagement.

Voordien vond je me vooral op Speelplein Krawietel in Lede, waar ik tijdens de vakanties steeds voluit ging met de kinderen.

Speelpleinwerk streeft naar inclusief werken

Het is fijn te merken dat het speelpleinwerk een pak inclusiever is gaan werken. Bij het zien van de redenen waarom ze wel of niet rond inclusiviteit werkt, viel het ons op dat er wel heel wat speelpleinen aangeven dat ze nog niet met een inclusiewerking zijn gestart omdat er geen vraag naar is.

We zijn daar wel wat van geschrokken. Kinderen met een extra ondersteuningsnood zitten in elke gemeente en stad. Het kan uiteraard zijn dat er geen expliciete vraag werd gesteld aan het speelplein, maar dat neemt niet weg dat die kinderen er waarschijnlijk wel zijn. Meer nog, waarschijnlijk zijn er al heel wat kinderen met extra noden aanwezig op het speelplein en nog waarschijnlijker werken die speelpleinen al inclusiever dan dat ze zelf denken.

Het feit dat ook 60% van de werkingen aangeeft dat de draagkracht te laag is in de ploeg om effectief te werken aan een inlusief speelplein, is een antwoord dat voor ons 'logischer' overkomt, hoewel nog steeds spijtig om lezen. Aan draagkracht kan er gewerkt worden. We hopen dan ook dat deze speelpleinen hieraan willen werken. Dit kan uiteraard mét ondersteuning vanuit de VDS.

Wat we als een fijne evolutie zien is het feit dat co-animatoren vaak hetzelfde takenpakket, mits extra ondersteuning, uitvoeren als andere animatoren. Zo fijn om te zien dat zij vaker en vaker hun plekje vinden op het speelplein!

Jongeren zijn de kracht!

Ondanks de pandemie en het veranderende engagement bij jongeren, was het (positief) verrassend om te lezen dat nog steeds enorm veel animatoren hun engagement vrijwillig (of tegen een kleine vergoeding) opnemen. Dat naast animatoren die via een animatorenstatuut of als jobstudent aan de slag gaan.

De ploegen hebben heel wat doorzettingsvermogen en flexibiliteit aan de dag gebracht de afgelopen jaren. Ploegen zijn hechter, misschien wel door samen de miserie mee te maken?

Als ploegondersteuners leren we vooral lessen uit de wervingsstrategieën van speelpleinen: jongeren die jongeren aantrekken. Het doet ons hoopvol kijken naar onze eigen vrijwilligersploegen. Wie weet zien we daardoor een nog betere doorstroom van speelplein naar de VDS-ploeg in de toekomst!

Speelpleinwerk als belangrijke partner in de gemeente

We merken in de cijfers dat de deelname vanuit de animatoren aan het gemeentelijk beleid sterk daalt. Dit vinden we zeer spijtig. Als ploegondersteuners weten we als geen ander hoe waardevol het is om jongeren een stem te geven in beleidsbeslissingen.

We roepen de lokale besturen dan ook op om zelf ook vaker de hand uit te reiken naar de speelpleinploeg om mee na te denken over het gemeentelijk (speel)beleid. Het speelplein bereikt namelijk enorm veel kinderen en jongeren. Kinderen en jongeren die een belangrijke mening hebben.

Goesting in speelpleinwerk

Er wordt vaker erkenning gegeven dat, hoewel speelpleinwerk een opvangfunctie heeft, het daarom geen opvang is. Speelpleinwerk is en blijft jeugdwerk. Dat is een zeer fijne evolutie om te lezen en heeft echt wel wat positieve gevolgen.

Positief voor kinderen en ouders: Ook zij gaan vaker de meerwaarde zien zien van de werkvorm 'speelplein'.
Positief voor organisatoren: De druk om meer en meer opvang te organiseren wordt wat getemperd omdat er waardering is voor wat ze doen. Zo kan er mee lokaal bekeken worden welke rol het speelplein kan vervullen.
Positief voor organisatoren en animatoren: Het creëert een klimaat waar het speelplein duidelijker kan stellen van wat een ouder kan verwachten van het speelplein en wat ze kunnen aanbieden. En niet enkel andersom.
Positief voor nieuwe animatoren: Het engagement dat jongeren jaarlijks opbrengen voor een speelplein wordt erkend. Hierdoor komt er meer aandacht van ouders en jongeren voor het feit dat dit heel waardevol is om te doen vanuit je persoonlijke ontwikkeling. Het draait niet om geld, het is geen ‘vakantiejob’, maar een meerwaarde als jongere om te doen.

Voldoende animatoren vinden blijft een grote en belangrijke uitdaging

Als het stormt in speelpleinlandschap, dan druppelt het in VDS

Dit zien we bijvoorbeeld al als we kijken naar de draagkracht en kwaliteit. Het vrijwilligersengagement veranderde de afgelopen jaren sterk. Jongeren kiezen steeds minder voor één organisatie, maar worden geprikkeld langs alle kanten. Ze ondervinden FOMO en gaan kleine engagementen aan bij meerdere organisaties.

Deze trend was al even bezig in speelpleinland, maar daar ondervinden we nu als VDS ook stevig de gevolgen van. We merken dat (onrechtstreeks, of net wel als gevolg van? Goed voer voor een stevige discussie) de verdeeldheid in engagementen ook zorgt voor een minder kritische houding. Met andere woorden: vrijwilligers staan minder stil bij het achterliggende. Waarom zijn ze vrijwilliger bij VDS? Waarom is OSA een goed speelsysteem en hoe kunnen we dit overbrengen? Ga zo maar door.

We moeten ons als koepelorganisatie altijd de vraag stellen of we de realiteit van speelpleinen aanvaarden en hen ondersteunen naar die realiteit OF we die realiteit willen beïnvloeden/veranderen met inhoud die wij verzamelen door jaren ervaring of onderzoek.

Daarnaast ervaren we als vanuit speelpleinverantwoordelijken een druk om meer cursusplaatsen aan te bieden, verspreid over heel Vlaanderen en Brussel. De nood aan een cursus (heel) kort in de buurt, daar waar de animator woont, groeit. Het zet een druk op ons als organisatie, maar ook op onze eigen vrijwilligers die al onze cursussen draaiende moeten houden.

We moeten streven naar een duidelijk omkaderd evenwicht van kwaliteit én kwantiteit. Als VDS zijn we óók jeugdwerk en dat mogen we niet vergeten. Onze jongeren zijn ook onze motor én drijfkracht.

Download het rapport met alle resultaten

Jo Van den Bossche werkt al 35 jaar bij de VDS en is algemeen directeur. Sasja Rooman heeft al 10 jaar als VDS-vrijwilliger achter de kiezen en sinds januari kersvers voorzitter van de VDS. Ook zij lieten hun deskundig oog vallen op de resultaten. Het dubbelinterview kan je lezen in ons laatste magazine Pit.

Bert is de volgende

Bert was voor kort onze Verantwoordelijke Communicatie, ondertussen schoof hij een stoeltje op richting Coördinator Dienstverlening. Toch neemt hij nog even die communicatiebril op om naar de resultaten te kijken.

Zij deden ook hun verhaal...

Jo, Directeur

Jo, directeur van de VDS, beet de spits af. Zijn bedenkingen lees je hier.

Yana, externe toegankelijkheid

Yana is onze medewerker toegankelijkheid. Zij is de volgende collega die vanuit haar functie door de enquête scrolt en op zoek gaat naar cijfers die verband houden met toegankelijkheid, inclusie, diversiteit... Haar mening lees je hier!

Simon en Kobe, Lokale ondersteuning

Simon en Kobe zijn twee van onze Lokaal Ondersteuners. Zij zijn hét aanspreekpunt voor de Antwerpse en Limburgse speelpleinen en staan dus dagdagelijks met hun voetjes in de speelpleinrealiteit. Lees hier hun kijk op de resultaten.

Wauter, speelinitiatieven

Wauter gaat de komende jaren aan de slag met onze nieuwe doelgroep: speelinitiatieven. Daarnaast ondersteunt hij nog steeds de Brusselse speelpleinen. Benieuwd wat hij van de resultaten vond?