08 jul 2024

Meertaligheid op het speelplein

Omwille van de lage drempels trekt speelpleinwerk een divers publiek aan en zijn er kinderen die meerdere talen (min of meer) machtig zijn. Op deze manier ontstaat er een meertalige context. Het vergt extra aandacht om binnen deze context te gaan spelen.

Hoe ga je op je werking om met meertalige kinderen? De sleutel ligt bij de interactie tussen begeleider en kinderen. Lees onze visietekst rond meertaligheid en gebruik de concrete tools om met meertaligheid aan de slag te gaan!

Filter

Hoe nuttig vind je deze pagina?

Inspiratiegids taalstimulering (nieuw 2024)

Deze inspiratiegids bestaat uit drie delen.

Deel 1 bevat 12 bouwstenen die je kunt inzetten als je een talig aanbod wil voorzien op je vakantiewerking incl. voorbeelden en concrete tips uit de praktijk.
In deel 2 vind je verschillende materialen terug om meer aandacht te besteden aan taalstimulering: bv. een checklist voor animatoren bij hun voorbereiding, een talige bril om naar je werking te kijken, een poster om op te hangen in het animatorenlokaal als geheugensteuntje.
Deel 3 bestaat uit kant-en-klare activiteitenfiches met concreet uitgewerkte taalstimulerende activiteiten.

Folder taaltips

In dit foldertje vatten we de beste praktische taaltips samen in een handig formaat. Want in heel wat speelpleinwerkingen hoor je verschillende talen. Maak van het Nederlands een leuke speeltaal. Creëer een veilig klimaat en een positieve sfeer. Kinderen die zich goed voelen op het speelplein benutten meer spreekkansen. Je rol als begeleider is cruciaal. Speel zelf mee, enthousiasmeer en stimuleer. Met deze tips is elke animator klaar voor een zomer vol plezier met alle kinderen!

Printen, uitdelen aan alle animatoren en we zijn weer een stap dichter bij een spetterende zomer voor elk kind.

Checklist evaluatie talige activiteiten

Evalueer omgevingsfactoren, de activiteit zelf en de interactie in de activiteit met deze handige checklist.

Talige activiteiten voorbereiden

10 tips bij de voorbereiding van een activiteit die interactie uitlokt.

Tips om in een activiteit op te letten

1. Speel zoveel mogelijk mee met de kinderen

Bied af en toe een “broekzakspelletje” aan tijdens het vrij spel. De kinderen leren zo nieuwe spelletjes die ze op een ander moment zelf kunnen beginnen spelen. Het is ook leuk verkleedkleren, gezelschapsspelen, een verhaal of iets anders. aan te bieden. Dit lokt spontaan talige interactie uit, samen met speelimpulsen waarop je kan inpikken.

2. Voelt iedereen zich goed en betrokken?

Let erop dat alle kinderen zich goed voelen en betrokken zijn bij de activiteit.

3. Maak kleine groepjes!

Laat de kinderen tijdens een knutselactiviteit, kookactiviteit, het vieruurtje of groepsactiviteit niet allemaal rond 1 grote tafel zitten, maar plaats de tafels en stoelen zo dat de kinderen in kleine groepjes zitten. De kinderen kunnen dan niet alleen met hun buur praten, maar met een hele groep kinderen. Ga zelf tussen de kinderen zitten om mee te praten. Dit kunnen heel interactieve momenten zijn.

4. Knoop gesprekjes aan

Grijp alle mogelijke momenten aan om gesprekjes met de kinderen aan te knopen. Tracht uit te vissen wat de kinderen interesseert, ga in op impulsen die de kinderen geven, breng zelf gespreksimpulsen allerhande aan.

5. Stel open vragen

Stel open vragen, die de kinderen de mogelijkheid bieden om met meer dan 'ja' of 'nee' te antwoorden. Deze vragen komen voort uit interesse in het kind.

Voorbeeld:
Een kind komt binnen met een grote plakker op haar hand. Vraag wat er gebeurd is, of het pijn doet ... Een kind is aan het tekenen. Ga er even bij zitten en kijk naar wat hij tekent, stel er vragen over, vertel zelf iets over het onderwerp.

6. Doe al het mogelijke om ze te begrijpen

Bied het kind jouw interpretatie aan: 'Is het dat wat je bedoelt?'

7. Niet expliciet op taalfouten wijzen.

Wanneer een kind een taalfout maakt, bied je het kind taal aan waar het juiste taalgebruik in vervat zit, zonder het kind expliciet op zijn fout te wijzen.

Voorbeeld:
“Ik heb dat nog nooit geëet”'.
Reactie: “'Heb jij dat echt nog nooit gegeten?”

“Ik heeft mijn drinken vergeten.
Reactie: “Ben jij je drinken vergeten? Dat is geen probleem, dan krijg je straks een glaasje water.”

8. Geef je speluitleg helder en gestructureerd

Een chaotische uitleg zorgt voor misverstanden. Geef je speluitleg in duidelijke stappen, met voorbeelden (demonstreren, voorwerpen tonen ...) en herhalingen. Zorg ervoor dat iedereen je goed kan zien en horen. Gebruik geen te ingewikkelde zinsconstructies of woorden.

9. Letten op de samenstelling van groepjes

Bij het indelen van de groepjes kan je af en toe letten op de taal die de kinderen spreken. Als je kinderen die als gemeenschappelijke taal enkel Nederlands hebben samen in een groepje zet, zullen zij sneller Nederlands spreken met elkaar dan wanneer je bijvoorbeeld allemaal Franstalige kinderen laat samen werken.

10. Geen opmerkingen over eigen taal

Maak geen opmerkingen over het gebruik van de eigen taal. Wanneer je wil dat de kinderen Nederlands praten, knoop dan een gesprekje met hen aan, laat hen nadenken over een opdracht die in het Nederlands geschreven is...

Het is een misverstand dat talige activiteiten per definitie uit taal-spelletjes bestaan.

Talige activiteiten

Zomerprikkels

In Zomerprikkels staan 10 losstaande, taalstimulerende activiteiten

kennismakingsactiviteiten
knutselactiviteiten
een groepsspel
drama-activiteiten
werken met een prentboek
uitstappen

Bij elke activiteit is een korte fiche voorzien met mogelijkheden op talig vlak, leeftijdscategorie, groepsindeling, benodigd materiaal, duur en benodigde ruimte.

Film 'Alaboemsasa?!'

Deze film is een handig hulpmiddel voor de uitwisseling van ideeën over meertaligheid en taalstimulering bij kinderen in de vrije tijd. Taalstimulering kan bijvoorbeeld aan bod komen in de volgende situaties, tijdens het spel en de speluitleg, tijdens vrije momenten en bij het contact met de ouders.

Download het vormingspakket (gratis):
met een handleiding, stellingen met vragen, voorbeelden van rollenspelen...

Pictogrammen en visualisatie

Een wijsboekje

Voor kinderen en/of ouders die nog niet zo goed Nederlands spreken op jouw speelplein ontwikkelde de VDS een aanwijsboekje met foto's en pictogrammen om elkaar beter te begrijpen. Je kunt elkaar letterlijk tonen wat je bedoelt.

Meer nuttige links

we hebben nog een hele pagina gewijd aan visualisatie op het speelplein
Op de VDS Pinterestpagina vind je met voorbeelden van visualisering van regels, dagverloop, het speelaanbod en van het onthaal.
In het onderwijs gebruikt men een pictoboekje.
(uit Klasse voor ouders)
Met het gratis programma Picto-selector heb je een hele database aan pictogrammen, kan je zelf picto’s maken en kan je pictobladen samenstellen. Ze geven je ook een handleiding over hoe je zelf een pictoblad maakt.
www.werkenmetvisualisaties.be
www.klaretaalrendeert.be
Deze website helpt je te zorgen voor duidelijke taal in je communicatie met hulpmiddelen, taaltips over schrijven/spreken en tips bij beeldmateriaal.
www.ikkannietpraten.be
www.sclera.be
In 2021 hield vzw De Rand een uitgebreid onderzoek over de vrijetijdsparticipatie van kinderen, tieners en jongeren in de Vlaamse Rand met als uitgangsvraag: "hoe zien we de toekomst van het jeugd(werk)aanbod)?". Zeer boeiende lectuur!

Lezen

Specifiek voor speelpleinwerk

Horen, zien en spelen! (2010)

Verbeter het vakantiegevoel van kleuters op het speelplein.
Met deze DNA willen we het thuisgevoel van kleuters op het speelplein verhogen. Horen, zien en spelen licht enkele eilanden van de DNA Expeditie Kleuterson uit en zet interactie centraal. Door te werken aan de houding van de begeleiders, de speelkansen op het speelplein en een duidelijke structuur willen we het speelplezier en het vakantiegevoel voor kleuters verbeteren.

UITVERKOCHT!
Je kan alle DNA-brochures uitlenen op één van onze steunpunten in Gent, Mechelen of Hasselt.

Taalspeler (2013)

Werk maken van meertaligheid op het speelplein
In deze DNA-brochure reiken we handvaten aan om van je speelpleinwerking een plek te maken waar kinderen graag zijn, ongeacht welke taal ze spreken of goed beheersen. Via interactie als sleutelconcept gebruiken we het Nederlands als speeltaal, waardoor kinderen zich thuis voelen en intens kunnen spelen.

UITVERKOCHT!
Je kan alle DNA-brochures uitlenen op één van onze steunpunten in Gent, Mechelen of Hasselt.

Visietekst 'taalspeler' (2023)

De VDS visie op omgaan met meertaligheid op het speelplein. De sleutel ligt voor de VDS bij de interactie tussen begeleider en kinderen.

Andere nuttige links

www.meertaligheid.be

Taalspeler

Het speelplein is er voor alle kinderen. Omwille van de lage drempels trekt speelpleinwerk een divers publiek aan en zijn er kinderen die meerdere talen (min of meer) machtig zijn. Op deze manier ontstaat er een meertalige context. Het vergt extra aandacht om binnen deze context te gaan spelen. Sinds 2014 is er de Taalspelerbox die je daarbij helpt.

Die staken we in 2023 in een nieuw jasje. Geen fysieke doos meer met alles in, maar online downloadbare documenten. Ga aan de slag met wat jullie werking het best ondersteunt!

Bekijk de inhoud

Zarghuna, animator op het speelplein

Het verhaal van Zarghuna. 5 jaar als nieuwkomer in België, twee weken als animator op het speelplein.

Met de steun van de provincie West-Vlaanderen zet de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk vanaf maart 2020 in op het begeleiden van anderstalige nieuwkomers richting het speelpleinwerk in West-Vlaanderen. Dit via een traject van animator in het jeugdwerk. Jongeren volgen een cursus, lopen stage op een speelpleinwerking en behalen zo een erkend attest als animator.

Binnen het project organiseert VDS een inclusieve animatorcursus op maat van deze doelgroep, helpen we de deelnemers bij de zoektocht naar een stageplaats én worden die stageplaatsen ondersteund bij de begeleiding van de stagiairs. Naast de stagespeelpleinen komen ook andere West-Vlaamse speelpleinwerkingen in aanmerking voor gratis advies en ondersteuning op het vlak van anderstaligheid op het speelplein.

Inzichten voor het speelpleinwerk en het bredere jeugdwerk werden uiteindelijk verankerd via onder andere een studiedag in maart 2021, een brochure en deze projectfilm.

TAALKANSEN op het speelplein

In 2007 brachten VDS en vzw 'De Rand' de Taalspeler op de markt. Dit is een methodiek voor animatoren om te leren om te gaan met taaldiversiteit op het speelplein. De talendiversiteit is echter in 15 jaar veranderd en het is tijd voor een update van de Taalspeler. Yana van de VDS ging hierover praten samen met Cindy van vzw 'De Rand'.

Taalspelerposter

6 tips op poster-formaat over meertaligheid. Ze zijn een visuele ondersteuning van een uitnodigende begeleiders-houding. Handig om op te hangen in het animatorenlokaal en je begeleiders er aan te blijven herinneren.

Afdrukken |

Vorming ter plaatse

Heeft jouw animatorenteam nood aan een vorming
rond meertaligheid op het speelplein?

Gedurende 2,5u dompelt de VDS, op jouw vraag, de ploeg onder in de wondere wereld in de wereld van Taalspeler met een speelse vorming. Ze ervaren wat het is om iemand niet te verstaan en zoeken zelf naar een goede houding en reacties. De taaltips vormen de basis van deze sessie.

Meer weten...

Word Taalspeler-ambassadeur

Werkt je speelplein al met Taalspeler? Lees dan zeker de tips om taalspeler levendig te houden.

Met de inspiratiefiches kan je als echte taalspeler-ambassadeur aan de slag om de ploeg te inspireren.

Kinderen die géén Nederlands praten

Dankzij het laagdrempelig karakter van speelpleinwerk vinden ook nieuwkomers in het land er hun weg naartoe. Als ze nog niet zo lang in het land zijn, zullen ze weinig tot geen Nederlands praten. We geven een paar praktische tips zodat zij ook kunnen meegenieten van de speelkansen die je speelplein te bieden heeft.

Meertalige animatoren

Jongeren die thuis niet Nederlands als eerste taal spreken, ervaren extra uitdagingen om deel te nemen aan het jeugdwerk. Anderzijds bieden ze voor het jeugdwerk een unieke meerwaarde.
We geven je hier tips mee hoe je de drempels verlaagt voor deze jongeren zodat ook zij het animatorenteam kunnen versterken.

Nog vragen?

Vragen over meertaligheid of op zoek naar ondersteuning?

Je kan contact opnemen met onze medewerker externe toegankelijkheid.

Amirhosein Mobasser
Medewerker Externe Toegankelijkheid