Effectieve impact van corona op de speelpleinzomer

Enkele speelpleinen zagen meer kinderen, maar bij de meeste waren er duidelijk minder kinderen ondanks het feit dat het aantal plaatsen tegenover vorige jaren min of meer stabiel bleef. Het totaal unieke kinderen die de bevraagde speelpleinen bezochten, daalde fors: van 41804 naar 25952 unieke kinderen. Dat is een daling van 38%. Gemiddeld genomen over deze speelpleinen is dat een daling van 440 naar 270 kinderen per werking.

1 op 3 speelpleinwerkingen liet tieners links liggen deze zomer: het gaat hier over de tieners, of om het ‘overgangsjaar’ van de 12- of 13-jarigen, die gewoonlijk nog op het speelplein blijven, maar nu (bv. wegens de mondmaskerplicht) niet toegelaten werden. Meestal was er bij de tieners en hun ouders wel begrip; soms werden er een aantal losse activiteiten voor deze groep voorzien.

foto's speelplein Kirrebisj 

‘Alleen daginschrijvingen’, normaal goed voor 30%, is nu quasi verdwenen als inschrijvingssysteem. Gewoonlijk werkt maar een goeie 20% van de bevraagde speelpleinen alleen met voorinschrijvingen, maar in 2020 was dat 70%. (60% in de juni-enquête).Toch bleef meer dan een kwart van de speelpleinen ook nog daginschrijvingen aanbieden, weliswaar met het risico dat de bubbels reeds volzet waren door de voorinschrijvingen.  In de juni-enquête dacht nog bijna 40% dit te doen. 

Speelpleinen geven aan dat de voorinschrijvingen minder administratieve last geven, en een beter zicht op hoeveel kinderen er zullen zijn en hoeveel animatoren zullen nodig zijn. Ze hebben ook de voordelen van online inschrijven ontdekt. Toch geven verantwoordelijken duidelijk aan dat daginschrijvingen (of bijvoorbeeld een voldoende groot aantal open plaatsen voorzien voor daginschrijvingen) hun waarde hebben: het maakt het speelplein laagdrempelig voor alle kinderen, ook voor wie op het laatste moment nog wil komen spelen, en daginschrijvingen blijken soms nodig om tieners of kwetsbare kinderen te bereiken. 

Ruim 70% geeft aan geen tekorten gehad te hebben. Bij de andere speelpleinen was het nu en dan toch moeilijk om de werking helemaal kwaliteitsvol te laten verlopen.  Maar het is slechts op drie speelpleinen gebeurd dat een bubbel een week niet kon doorgaan door een tekort aan (hoofd)animatoren, en dat gebeurde daar maar een enkele keer.

Bij de werkingen met een tekort aan (hoofd)animatoren gaat het bij een derde om werkingen die het ook zonder corona moeilijk hebben. In de coronazomer was het probleem vooral dat er extra animatoren moesten gevonden worden. Het bubbelsysteem was ook een drempel, omdat animatoren meteen een volledige week op het speelplein moesten staan. 

De meeste animatoren hielden zich goed aan de maatregelen. Wel geeft meer dan de helft van de speelplein-verantwoordelijken aan dat het nodig was om blijvend aandacht te vragen voor bepaalde regels. En duidelijkere regels voor de animatoren na de werking, want dan ging het er vaak plots losser aan toe. 

De binding tussen de animatoren tijdens de vreemde coronazomer is een punt van zorg, die een vervolg dreigt te krijgen in de komende jaarwerking. Volgens meer dan 70% van de verantwoordelijken was het na de speelpleinuren moeilijker om voor de binding tussen de animatoren te zorgen. 15% vreest daardoor ook animatoren te zullen verliezen. En iets meer dan de helft van de speelpleinverantwoordelijken maakt zich ook zorgen over de komende jaarwerking, die wellicht ook anders zal moeten verlopen, al zien weinigen (5%) het écht somber in.  

1 op de 3 vond de coronamaatregelen te beperkend voor een écht vakantiegevoel
bij kinderen en animatoren. 

De belangrijkste spelbrekers:

• Niet kunnen spelen met broers, zussen of vrienden door de bubbels
• Minder variatie in het aanbod 
• Minder keuze in het aanbod
• Langere wachtrijen door hygiënemaatregelen
• Minder inkleding en verkleden
• 90% geen of minder uitstappen
• Grote groepsspelen waren niet mogelijk.

Ook positieve aspecten:

• De bubbels gaven meer rust en geborgenheid
• Er was meer ruimte voor individuele aandacht en het opbouwen van een band tussen kinderen en animator en tussen kinderen onderling

22% van de speelpleinen ziet geen extra kosten; dat is beter dan verwacht in juni. Voor iets meer dan de helft van de speelpleinen zitten de kosten tussen de 500 en de 10.000 euro. Negen speelpleinen geven aan meer dan 10.000 euro extra kosten gemaakt te hebben. Die kosten zijn vooral lonen/vergoedingen, huren van infrastructuur (locatie, sanitair), aankoop hygiënemateriaal. 17% van de verantwoordelijken zegt dat dit financiële plaatje inspanningen zal vragen, maar niemand verwacht onoverkomelijke problemen. De gemeente zal vaak bijspringen of het in de bestaande budgetten inpassen. 

Wat was er positief om mee te nemen naar de toekomst? 

• Kleinere bubbels
• 2 locaties of bijvoorbeeld een aparte locatie voor de jongste groep
• Geen ouders op het terrein
• Nadenken over meer uitgebreide of uitgesplitste pauzemomenten
• Gespreide of meer gestructureerde breng- en haalmomenten
• Digitale inschrijvingen, andere manieren van betalen
• Meer hygiëne.
• Niet per se uitstappen of workshops op locatie, eerder op het speelplein 

Wat zouden verantwoordelijken anders doen bij volgende crisis? 

• Twijfel tussen ‘de bubbels toch wat contact geven, ze missen het groepsgevoel’ en ‘de bubbels echt van elkaar scheiden (andere locaties bijvoorbeeld)
• Hoe de bubbels op de beste manier samengesteld moeten worden, geeft ook stof tot nadenken.
• Nog meer communicatie naar ouders en naar animatoren is ook een aandachtspunt. Vooral duidelijkere regels voor de animatoren na de werking.
• Laten we tieners niet vergeten! (eentje die we vanuit de VDS graag zelf toevoegen)

Maar we stellen ook vast dat we waakzaam moeten blijven voor het gevaar naar een toenemende drang naar digitalisering, instrumentalisering en administratieve vereenvoudiging ten koste van kinderen en animatoren (vaak op aangeven van besturen). Het doel van speelpleinwerk moet zijn en blijven om zoveel mogelijk (speel)kansen voor zoveel mogelijk kinderen en jongeren te realiseren. Het organisatorisch vergemakkelijken van speelpleinwerk als voorbeeld mag dat doel niet in de weg staan. Datgene wat ons onderscheid binnen het vrijetijdsaanbod moeten we koesteren: laagdrempelig, jeugdwerk, openheid, spelen om te spelen... kortom de eigenheid van speelpleinwerk.

Het is aan ons om jullie de juiste argumenten, (speelplein)voorbeelden, lijstjes met voor- en nadelen mee te geven en te helpen waar nodig om de juiste afwegingen te blijven maken. Waar speelpleinverantwoordelijken het belang, de meerwaarde en werkwijze van speelpleinwerk op de lokale politieke agenda blijven plaatsen en kaderen, doet de VDS hetzelfde op andere politieke niveau's.  Corona of niet... dat zullen we blijven doen. De resultaten van de bevraging verschaffen ons als koepel inzichten die we de komende maanden vertalen in een aanbod op maat, te beginnen met het speelpleincongres dat vandaag - online - doorgaat. 

#samentegencorona
#samenvoormeerenbeterspelen

Het volledige rapport van de bevraging kan je hier downloaden. 

Er zijn 417 speelpleinorganisatoren. Samen organiseren ze 563 speelpleinwerkingen verspreid over 300 gemeenten in Vlaanderen en Brussel. Slechts 21 gemeenten hebben er geen. Op een gemiddelde vakantiedag in de zomer spelen dagelijks 44.000 kinderen op een speelpleinwerking. Samen bereiken ze op die manier 185.000 verschillende kinderen en 23.000 begeleiders, die we animatoren noemen.
Meer lezen.

Op www.speelplein.net/werkjaar maken wij voor jou de vertaling van alle maatregelen en aanbevelingen op speelpleinmaat.

Er gebeurt op regelmatige basis onderzoek over of relevant voor speelpleinwerk.