De sterkte van speelpleinwerk in je gemeente

Speelpleinwerk: een sterk merk

De methodiek speelpleinwerk is als jeugdwerkvorm uniek in Vlaanderen en de rest van de wereld. Op een speelpleinwerking kunnen kinderen hun goesting doen: ontspannen, ontdekken, bijleren zonder druk... alleen of met vrienden. Ze beleven er écht vakantie.

Speelpleinwerk is uniek in de wereld

Speelpleinwerk is jeugdwerk: jongeren zijn de drijvende kracht achter de werking. Ze kiezen ervoor om in hun vrije tijd een engagement op te nemen op de werking. Benieuwd waarom speelpleinwerk in je gemeente een meerwaarde is? Ontdek wat de kinderen, ouders en animatoren er zelf over vertellen!

Speelpleinwerk in je gemeente: de meerwaarde

Speelpleinwerk bereikt andere kinderen en jongeren dan ander jeugdwerk

Door de hoge graad van openheid en laagdrempeligheid trekt speelpleinwerk vaak andere kinderen én jongeren aan dan het klassieke jeugdwerk.

Een vergelijking van de diversiteit in verschillende jeugdwerkonderzoeken toont aan speelpleinwerk van alle jeugdwerkvormen in Vlaanderen er het best in slaagt de diversiteit van de samenleving te weerspiegelen. Kleuters, tieners, kinderen met een beperking, kinderen in maatschappelijk kwetsbare situaties en meertalige kinderen: allemaal vinden ze hun weg naar de lokale speelpleinwerkingen.

Toegankelijkheid zit al van het begin in het DNA van speelpleinwerk. Speelpleinwerkingen houden de prijs bewust laag, vereisen geen langdurig engagement en zetten in op keuze en variatie. Zo kan elk kind zelf zijn/haar/hun vakantie invullen.

Ook qua animatoren zien we een diversere doelgroep dan in ander jeugdwerk. Dat komt eerst en vooral omdat die bestaat uit jongeren die vroeger als kind al naar het speelplein gingen. Daarnaast is een animatorenploeg in een speelplein ook zeer laagdrempelig voor nieuwe jongeren.

Tot slot kunnen ook jongeren met een beperking meedraaien in een animatorenploeg. Ze volgen een aangepast traject en worden zo 'co-animator' op hun werking.

Jongeren krijgen op speelpleinwerkingen kansen om te experimenteren en te groeien

Speelpleinwerk is jeugdwerk en hanteert de jeugdwerkfilosofie. Het merendeel van de begeleidersploeg zijn jongeren. Die jongeren bereiden het speelaanbod, voeren het speelaanbod uit en worden actief betrokken bij de werking.

Om haar speelfunctie optimaal te kunnen realiseren ziet een speelpleinwerking de uitbouw van haar begeleidersploeg als doel op zich.

Speelpleinwerkingen creëeren een veilige omgeving waar jongeren kunnen groeien, fouten mogen maken en kansen krijgen om zichzelf te ontdekken

Speelpleinwerkingen investeren daarom veel tijd en energie in het stimuleren van de betrokkenheid, de verbondenheid en de participatie van hun begeleidersploegen.

Ze creëeren een veilige omgeving waarbinnen jongeren kunnen groeien, fouten mogen maken, kansen krijgen om zichzelf te ontdekken en volwaardig participeren in de uitbouw van de werking.

Speelpleinwerk is geen kinderopvang, maar vervult wél een opvangfunctie

Speelpleinwerk is geen kinderopvang, maar jeugdwerk. Jongeren voorzien het aanbod en zijn de drijvende kracht achter de werking. Ouders kunnen van een speelpleinwerking dus niet hetzelfde verwachten als van een buitenschoolse kinderopvang.

Speelpleinwerkingen vervullen echter wel een opvangfunctie. Ze dragen namelijk lokaal hun steentje bij aan de vraag naar opvang van kinderen tijdens vakantieperiodes.

De vraag naar opvang is hoog, en dat voelen de speelpleinwerkingen

Die vraag is hoog, en dat voelen ook de speelpleinwerkingen. Zo'n 82% van alle speelpleinwerkingen biedt, naast een speels aanbod doorheen de dag, voor- en/of naopvang aan (Vijfjaarlijkse speelpleinenquête, 2021). Daarmee zorgen ze ervoor dat hun aanbod beter afgestemd is op de opvangnood van ouders. Voor heel wat ouders is er bovendien geen alternatief, zeker niet voor dezelfde prijs.

Speelpleinwerk is extra aanbod aan (buiten)speelkansen

Speelpleinwerk richt zich op de vakantieperiodes en biedt zo voor kinderen én jongeren een extra aanbod en speelkansen. Het vergroot de keuze-mogelijkheden voor kinderen en hun ouders, alsook die van jongeren, om vakantieperiodes op een waardevolle manier in te vullen.

Vandaag is spelen bovendien niet overal meer mogelijk. Spelen op straat, spelen op een plein en zelfs spelen in de eigen achtertuin is voor sommige kinderen niet mogelijk. Kinderen spelen dramatisch minder buiten.

Het speelplein is voor veel kinderen (en voor ouders) een veilige plek en uitlaatklep om onbezonnen, volop buiten te spelen, vrienden te ontmoeten en gewoon kind te zijn.

Meer info over waarom buitenspelen zo belangrijk is, vind je bij onze partner "Goe Gespeeld!"

Tot slot verschilt de manier van spelen op een speelplein van ander jeugdwerk: naast avontuurlijk, is speelpleinwerk ook fantasierijk en creatief. Op een speelplein is er voor ieder wat wils, en kunnen kinderen zelf kiezen wat ze doen.

Wat typeert speelpleinwerk?

Spelen om te spelen: spelen is het doel op zich, geen middel

Spelen is het doel op zich, geen middel.
De basisfunctie van een speelpleinwerking is spelen.
Spelen om te spelen!

Er hoeft op het speelplein niet gespeeld te worden om iets op te steken. Als dat toch gebeurt, is dat prima maar het moet niet. Het is vakantie! Op het speelplein is spelen geen middel, maar een doel op zich. Het gaat om eigen ‘vrije’ tijd van kinderen die ze zelf en ‘zonder agenda’ vorm kunnen geven. In een samenleving waarbij er van kinderen veel verwacht wordt en de druk alsmaar toeneemt, kan het speelplein tijdens vakanties voor velen een verademing zijn.

Benieuwd waarom "goe spelen" belangrijk is? Neem eens een kijkje naar de pagina van Goe Gespeeld!

Kinderen als doelgroep: kleuters, lagere schoolkinderen en/of tieners

Speelpleinwerk richt zich op kinderen. De grootste groep van de kinderen die deelnemen aan speelpleinwerk, zijn 7 tot 12 jaar. Zo'n 80% van de speelpleinwerkingen heeft een aanbod voor kleuters, en ongeveer 50% van de speelpleinwerkingen heeft een tinerwerking (Vijfjaarlijkse speelpleinenquête, 2021). Tieners en kleuters hebben vaak een aangepast aanbod. Vanaf 15 jaar kunnen jongeren animator worden.

Vakantie? Dan is er speelpleinwerk!

Speelpleinwerk is een vaste waarde in de vakantie.
74% van alle speelpleinwerkingen in Vlaanderen en Brussel bestaan al meer dan 25 jaar.
Alle speelpleinwerkingen draaien op volle toeren in de zomervakantie, de topperiode bij uitstek. Daarnaast is bijna de helft van alle werkingen ook tijdens de paasvakantie geopend. Een kleine minderheid van het speelpleinwerk opent ook haar deuren in één of meerdere kleine vakanties zoals de krokus-, herfst- en/of kerstvakantie. Overnachtingen zijn uitzonderlijke events en geen regelmatige standaardactiviteit.

Deelnemers kiezen zelf hoe vaak ze deelnemen

Speelpleinwerk vereist geen langdurig en vastgelegd engagement van de deelnemers (bv. geen engagement voor een jaar, elke weekend…)

Het speelpleinwerk voorziet geen lidmaatschap maar profileert zich als ‘dienst aan de samenleving’ waar je gebruik van kunt maken. Er wordt niet verondersteld dat kinderen elke dag aanwezig zijn. Wie voor één dag komt, is even welkom als wie elke dag op het speelplein vertoeft. Speelpleinwerk streeft een optimale openheid na door haar aanbod af te stemmen op deze behoefte.

Ervaren, gevormde jongeren uit de buurt als begeleiding, die ondersteund worden

Speelpleinwerk is gedragen door jongeren.
Gemotiveerde jongeren werken het speelaanbod uit en spelen mee met de kinderen. Ze worden ondersteund door oudere hoofdanimatoren en verantwoordelijken. De jongeren kunnen ook een attest behalen in het jeugdwerk door een opleiding te volgen waarbij ze dan hun stage doen op het speelplein. Speelpleinwerk = jeugdwerk. Door hun jeugdigheid staan zij ook het dichtst bij de leefwereld van de kinderen en kunnen ze er makkelijker op in spelen.

De eindverantwoordelijkheid van het speelplein ligt in bijna 70% van de lokale speelpleinwerkingen bij een beroepskracht. In de meeste gevallen is dit de gemeentelijke jeugdambtenaar. Die superviseert de speelpleinwerking, is samen met de hoofdanimatoren het aanspreekpunt voor ouders en stuurt de animatoren op het speelplein en in de voorbereiding ervan aan.

Particuliere werkingen zijn werkingen die niet vanuit de gemeente georganiseerd worden. Jongeren staan aan het roer van zo'n werking, al wordt het bestuur vaak aangevuld met volwassen, vaak oud-animatoren, die samen met de jonge garde werk maken van een fijne speelpleinwerking. Ook hier zijn oudere animatoren voor ouders een makkelijk aanspreekpunt en vaak een bekend gezicht.

Om haar speelfunctie optimaal te kunnen realiseren ziet een speelpleinwerking de uitbouw van haar begeleidersploeg als doel op zich. Een speelpleinwerking investeert daarom veel tijd en energie in het stimuleren van de betrokkenheid, de verbondenheid en de participatie van haar begeleidersploeg. Zo verbeteren ze de speelkansen van duizenden kinderen en worden ze de best mogelijke versie van zichzelf.

Speelpleinwerkingen zetten actief in op toegankelijkheid

Toegankelijkheid en inclusie waren al bij het ontstaan van speelpleinwerk belangrijk, en dat merk je op de lokale werkingen. Kinderen moeten geen uniform aan, geen hoog lidgeld betalen en kunnen zo veel of weinig komen als ze zelf willen. Ze komen zoals ze zijn, en horen bij de groep vanaf de eerste dag. Daarnaast houden werkingen de prijs bewust laag, zodat iedereen kan deelnemen.

Speelpleinwerkingen nemen bovendien maatregelen die het voor kinderen met een fysieke en verstandelijke beperking mogelijk maken om deel te nemen (bv. aanbod aanpassen, extra animatoren, opleiding...). Van alle jeugdwerkvormen hebben speelpleinen het grootste bereik naar kinderen met een fysieke of verstandelijke beperking.

Een vergelijking van de diversiteit in verschillende jeugdwerkonderzoeken toont aan speelpleinwerk van alle jeugdwerkvormen in Vlaanderen er het best in slaagt de diversiteit van de samenleving te weerspiegelen: kleuters, tieners, kinderen met een beperking, kinderen in maatschappelijk kwetsbare situaties en meertalige kinderen: allemaal vinden ze hun weg naar het speelplein.

Bovendien kunnen ook jongeren met extra ondersteuningsnoden meedraaien in een animatorenploeg. Ze volgen een aangepast traject en worden zo 'co-animator' op hun werking.

Een algemene uitleg over speelpleinwerk, vind je op speelplein.net/overspeelpleinwerk