Seksuele en genderdiversiteit op je werking

Een animator die je vertelt zich niet thuis te voelen in het lichaam waarin die geboren is of kinderen die gemeen zijn tegen anderen omdat ze niet 'jongens- of meisjesachtig genoeg' zijn: op je werking kan seksuele en genderdiversiteit op veel vlakken naar boven komen.

Wat is het verschil tussen iemands gender, geslacht en seksuele oriëntatie? En hoe ga je op je werking om met genderrollen?

Op deze pagina vind je de basisinformatie, enkele concrete voorbeelden en tools om je verder te verdiepen.

Genderrollen geven we onbewust door. Denk maar aan de infobrieven voor de uitstap. 'Beste mama en papa'. Wees je ervan bewust dat er heel veel verschillende gezinssamenstellingen zijn.

Filter

De genderkoek | LGBTQIA+ | Inclusief taalgebruik | Veel gestelde vragen | Verder aan de slag

Hoe nuttig vind je deze pagina?

LGBTQIA+

Deze verzamelterm staat voor:

Lesbisch
Gay (homo)
Biseksueel
Trans(gender)
Queer/Questioning (nog zoekende)
Intersekse
Aseksueel/Aromantisch

De '+' staat voor de vele genderindentiteiten, -expressies en seksuele voorkeuren die bestaan.

Meer weten?

De genderkoek

Iedereen ontwikkelt hun eigen, unieke seksuele identiteit. Wat dat juist inhoudt, is voor iedereen anders. De genderkoek van çavaria neemt je mee in enkele begrippen.

Seksuele Oriëntatie

Wat vroeger 'geaardheid' werd genoemd, heet nu oriëntatie. Je hebt romantische oriëntatie en seksuele oriëntatie.

Op welke mensen word je verliefd? Wie bezorgt je vlinders in je buik?
Hier zegt je romantische oriëntatie iets over.
Met welke mensen wil je seks? Wat of wie wind je seksueel op? Over wie fantaseer je?
Hier zegt je seksuele oriëntatie iets over.

Soms vallen die samen. je wil seks met degene op wie je verliefd bent, of je wordt verliefd op degene met wie je seks wilt. Maar dat is niet voor iedereen zo en dat is ook oké.

Geslacht/sekse

De termen 'geslacht' en 'sekse' slaan op de biologische kenmerken die bepalen tot welk geslacht je behoort. Denk hierbij aan chromosomen, hormonen en geslachtskenmerken.

Je geslacht wordt je bij je geboorte toegewezen. Geboren met een vagina? Dan noteren de dokters: meisje. Geboren met een penis? Dan noteren ze: jongen.

Er worden ook mensen geboren met variaties tussen vrouwelijke en mannelijke kenmerken. Zij hebben een intersekse lichaam.

Iemands geslacht, genderidentiteit en genderexpressie vallen niet altijd samen. Bij veel mensen komt dit overeen met elkaar: je hebt het lichaam van een meisje of een jongen en je voelt je een meisje of een jongen. Dit heet cisgender. Maar dat is niet voor iedereen zo. Je kan bijvoorbeeld het lichaam hebben van een jongen, maar je meisje voelen. Dit noemen we gendervariant of transgender.

Gender, genderidentieit en genderexporessie

Gender is je sociale geslacht. Dat heeft te maken met welke ideeën, normen en verwachtingen mensen hebben voor mannen en vrouwen.

Je genderidentiteit gaat over hoe je je voelt: een meisje, een jongen, allebei, geen van beide of nog iets anders.
Je genderexpressie gaat over hoe je jezelf toont aan de buitenwereld aan de hand van bijvoorbeeld kleding, spraak en gedrag. Toch kan je iemands genderidentiteit niet altijd raden op basis van hun genderexpressie. Iemand kan eruitzien als een meisje zonder zich een meisje te voelen.

_{In deze video neemt Wel Jong je helemaal mee in de Genderkoek.}

Inclusief taalgebruik

De algemene communicatie

Genderrollen geven we onbewust door. Denk maar aan de infobrieven voor de uitstap. 'Beste mama en papa'. Wees je ervan bewust dat er heel veel verschillende gezinssamenstellingen zijn, en het niet altijd mama is die de boterhammen smeert. Denk dus in je algemene communicatie ook na over gender- en seksuele diversiteit.

Een e-mailhandtekening

In de e-mailhandtekening van de medewerkers van de VDS kan je zien welke de correcte voornaamwoorden voor deze persoon zijn, of dat nu de 'traditioneel' mannelijke of vrouwelijke zijn, of genderneutrale. Op die manier willen we aangeven dat voornaamwoordgebruik niet altijd even vanzelfsprekend is en verder de genderbinariteit doorbreken.

Die/hun
Een genderneutrale optie om te verwijzen naar mensen die geen mannelijke of vrouwelijke voornaamwoorden gebruiken, is die/hen/hun.
Zij/haar
Mensen die zich als vrouw identificeren, gebruiken de voornaamwoorden zij/haar.

Hij/hem
Mensen die zich als man identificeren, gebruiken de voornaamwoorden hij/zijn.

Beeldmateriaal

Beeldmateriaal kan een groot verschil maken om een veilige plek te creeëren voor kinderen en jongeren. Stel jezelf dus zeker de volgende vragen:

Is jullie beeldmateriaal genderinclusief?
Kan iedereen zich herkennen in de foto's die jullie gebruiken?
Kan iedereen naar het toilet gaan waar hij/zij/die graag wilt?

Gebruik in de toiletten een wc-symbool i.p.v. aparte symbolen voor mannen en vrouwen. Op locatie kan je de symbolen tijdelijk afplakken.

Geef de slaapkamers leuke namen (bv. de dinokamer en wortelkamer) i.p.v. meisjes en jongens en laat de jongeren zelf kiezen.

Als je kiest voor de opsplitsing tussen meisjes en jongens, voorzie dan zeker ook een 'vrije kamer' waar jongeren zelf mogen kiezen om te liggen.

De WC's van Speelplein Joepla

Tijdens het spelen

Meisjes zijn ook superhelden en prinsen worden niet alleen verliefd op prinsessen. Ook tijdens het spelen vervallen we vaak in klassieke rollenpatronen. Probeer die gewoontes eens te doorbreken.

Kijk je spelvoorbereiding nog eens en check of er geen expliciete of impliciete stereotiepen of genderopdelingen gebruikt worden.

Een zeer bekend voorbeeld is 'jongens tegen meisjes'. Ga eens voor de opdeling 'kattenfan of hondenlover'. Of wat dacht je van 'bruine ogen tegen de rest'?

Veel gestelde vragen

Grappen/ scheldwoorden

Spreek kinderen en jongeren aan als ze opmerkingen geven of opmerkingen maken. Ga ze niet beledigen maar leg op een gepaste (leeftijdgerichte) manier uit waarom dat taalgebruik kwetsend is. Geef als animatoren bovendien altijd het goede voorbeeld.

Coming out naar mij toe, wat doe ik?

Als animator ben je vaak een aanspreekpunt of vertrouwenspersoon. Als een jongere je in vertrouwens iets vertelt, ga dan discreet om met die informatie. Laat eventuele waardeoordelen achterwege. Luister naar de jongeren en geef hen steun, maar geef je grenzen aan over wat je wel en niet kan doen of zeggen.

Oei, foute voornaamwoorden

Doe je het fout en merk je het direct op? Corrigeer jezelf dan. Merk je het pas later op? Dan kan je je nog even excuseren, dat wordt meestal gewaardeerd.

Hoor je iemand anders een fout maken, corrigeer diegene dan. Daarmee help je de persoon in kwestie en help je de spreker ook om te wennen.

Hoe weet je nu hoe je iemand moet aanspreken? Doe standaard bij het namenrondje ook een rondje voornaamwoorden of vraag het gewoon.

Trans jongere / kind op je werking

Ga in gesprek met de jongere of het kind. Je kan ook altijd de ouders betrekken als het kind nog te jong is. Maar zorg dat er ruimte is op je werking om hierover te spreken. Stel je vragen en laat ook de jongere of het kind vragen stellen. En maak samen enkele afspraken rond communicatie naar andere, omkleden bij het zwemmen... Maar vergeet niet dat de jongere of het kind ook gewoon wil spelen.

Op de agenda

Sekuele en genderdiversiteit mee in de kijker zetten? Bekijk dan zeker volgende acties en welke rol jij als jongerenorganisatie hierin kan spelen.

IDAHOT

Op 17 mei is het de Internationale Dag Tegen Holebifobie en Transfobie (IDAHOT). Lokale overheden en organisatie worden dan opgeroepen om een regenboogvlag aan hun gebouwen te hangen. Zo kan je tonen dat je solidair bent in de strijd tegen holebi- en transfobie. Meedoen? Registreren kan hier!

PAARS

Tijdens de maand mei hebben we aandacht voor verdraagzaamheid en respect voor LGBT+ jongeren. Wel Jong organiseert dan de PAARS-campagne en ook jij kan met je werking meedoen. Draag op 17 mei paars of organiseer een andere actie. Meer info hier.

Youthwork@Pride

Elk jaar loopt het jeugdwerk mee op de Belgian Pride Parade in Brussel. Tijdens de optocht vormen verschillende jeugdwerkorganisaties samen Youthwork@Pride. Zo tonen we samen dat het jeugdwerk een warme plek is voor iedereen, ongeacht gender of geaardheid. Ook jouw w is welkom! Meer op je gemak in groep? Sluit je aan bij de VDS, wij lopen er ook rond. Meer info op de Facebookpagina.

Verder aan de slag

Wil jij je nog meer verdieping in het thema? Onderstaande websites en methodieken helpen je graag verder.

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Hoe beleven jongeren die zich identificeren als LGBTQIA+ jeugdwerk? Dit onderzoek geeft inzicht en aanbevelingen.

#SoWhat?!

SoWhat?! is een speelse gespreksvorm om gender en seksuele diversiteit te bespreken. Aan de hand van veertig illustraties ga je in gesprek met elkaar. Al spelenderwijs maken de deelnemers kennis met gevoelige thema's in de maatschappij. Bruikbaar met de tieners of met de animatorenploeg. Ontleen gratis bij Sensoa of Wel Jong.

WAT WAT

WAT WAT geeft antwoorden op de vragen waar jongeren mee zitten. Al hun informatie die onder het thema 'holebi' valt, vind je hier terug.

Lumi

Lumi beantwoordt al je vragen over gender en seksuele voorkeur.

Wel Jong

Wel Jong is een jeugdorganisatie die wil bouwen aan een gelijkwaardige samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn in hun lichaam, seksualiteit en genderbeleving.

Çavaria

Çavaria komt op voor gender- en seksuele diversiteit in alle aspecten van het dagelijks leven.

Sensoa

Sensoa is het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. Ze ondersteunen de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren met lespaketten en de website Allesoverseks.be.

Merheba

Merheba verenigt en empowert LGBT+ personen met een migratieachtergrond.