De balans van 1 maand speelpleinwerk

Tijdens de afgelopen maand juli speelden er gemiddeld 54000 kinderen per dag op een speelpleinwerking in hun buurt. Dat is nagenoeg hetzelfde aantal (+3%) in vergelijking met 2017. Sommige speelpleinen gingen er qua kinderaantallen een beetje op achteruit, anderen gingen er dan weer op vooruit, waardoor het totaal aantal kinderen over alle werkingen heen in evenwicht wordt gehouden. De belangrijkste redenen die worden opgegeven voor een daling van het aantal kinderen zijn concurrentie van andere vakantie-initiatieven en de hittegolf waardoor ouders kinderen thuis hielden.

Speelpleinorganisatoren die een stijging optekenden wijten dat in hoofdzaak aan een betere bekendheid en imago van de werking, de laagdrempeligheid (goedkoop, altijd plaats, in de buurt…), bepaalde investeringen (bv. nieuwbouw), een goed draaiende animatorenploeg en een minderheid aan de uitbreiding van het aanbod (bv. halve naar volle-dag-werking en leeftijdsgrens verlaagt naar 2,5 jaar). Soms zorgt een nieuwbouwwijk in de buurt voor een demografische stijging.

Het bereiken van tieners blijft complex en is een verhaal waar speelpleinwerkingen mee worstelen. Zij die erin slagen om meer tieners te bereiken halen als reden aan dat ze geïnvesteerd hebben in (de uitbreiding van) een aanbod op maat, betrokkenheid bij de tieners om tijdens de vakantie het programma mee uit te stippelen, een specifieke tienerruimte en animatoren die voeling hebben met de doelgroep. Deze aspecten zijn een basis voor een goed draaiende tienerwerking, maar niet altijd een garantie op succes. Soms moet het gewoon haken en is een stijging of daling van het aantal tieners niet meteen aantoonbaar.

Het was écht warm. Voor speelpleinanimatoren die zich graag verkleden geen zegen. De aanhoudende hitte van de afgelopen weken zorgde ervoor dat 84% van de speelpleinen extra voorzorgsmaatregelen trof: aangepaste activiteiten, extra drankpauzes en insmeerbeurten, de aankoop van partytentjes om schaduw te creëren, uitwijken naar een andere locatie…  Slechts 6,3% (= 10 speelpleinorganisatoren) hebben overwogen om de deuren te sluiten, maar besloten uiteindelijk mits de nodige maatregelen toch door te zetten. 2 speelpleinorganisatoren hebben effectief één of meerdere dagen de werking onderbroken.    

In juli bezocht de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk (VDS) reeds 266 van 563 lokale speelpleinwerkingen ter plaatse. We stelden vast dat het besluit vanwege de gouverneurs om leidingwater te beperken op de meeste speelpleinwerkingen werd nageleefd. Waterballonnen, watergeweren en tuinslangen bleven tijdens de 2e helft van juli overwegend aan de kant. Wel werd geïnvesteerd in ‘duurzame’ ploeterbadjes en gingen animatoren rond met de plantenspuit om de nodige verkoeling te brengen.

20% van de speelpleinen heeft het moeilijk om voldoende animatoren te vinden. Bijna 80% van de speelpleinorganisatoren vond in juli voldoende animatoren om het speelplein zoals gepland te laten draaien. 14% moest creatief zijn. 7% van de speelpleinen ondervond een structureel probleem en vond onvoldoende jongeren. In augustus zijn de verwachtingen van speelpleinorganisatoren hetzelfde. 

Jongeren die steeds minder weken op het speelplein staan en verschillende engagementen combineren, een gewijzigde ‘last minute’-mentaliteit (= animatoren beslissen op de laatste moment of ze komen of niet) en een jaarwerking met de animatoren die op een laag pitje staat of ontbreekt waardoor er weinig of geen betrokkenheid is, zijn de voornaamste redenen die speelpleinorganisatoren opgeven waarom ze moeilijk aan voldoende begeleiders komen.  

De meerderheid doet een bijkomende oproep (bv. via sociale media, animatoren spreken vrienden aan en oud-animatoren worden opgetrommeld) om een tekort op te vangen. Ze passen het speelsysteem aan (bv. activiteiten samenvoegen) of doen hetzelfde als anders, maar steken een tandje bij met minder mensen. 23 speelpleinwerkingen voerden een tijdelijke inschrijfstop in. 

Heel wat speelpleinorganisatoren lijken te beseffen dat de mentaliteit bij jongeren wijzigt en anticiperen op die verandering. Zo sleutelt 1 op 3 aan het engagement dat ze van jongeren verwachten. Zo werd vroeger van vrijwilligers gevraagd om minimum in blokken van een week op het speelplein te staan, bij jobstudenten werd met maandcontracten gewerkt. Nu zien we dat heel wat speelpleinen het noodgedwongen toelaten dat vrijwilligers zich per dag engageren en wordt er bij betaalde animatoren ook gewerkt met weekcontracten. 

Een enkele werking denkt eraan om het vrijwilligersstatuut van de animator in te ruilen voor een statuut als jobstudent of de onkostenvergoeding voor vrijwilligers op te trekken. Toch zien we als koepelorganisatie dat deze maatregel het probleem niet altijd oplost. Aan de kust raken bijvoorbeeld vacatures voor speelpleinanimatoren als jobstudent niet allemaal ingevuld en ondanks centen aan belang winnen, blijkt uit eerder onderzoek bij speelpleinjongeren dat vrienden, sfeer en betrokkenheid de voornaamste redenen zijn om te kiezen voor een bepaalde werking.