Voedsel op de werking

Eten moeten we allemaal doen ook op de speelpleinwerking en andere vakantiewerkingen! Of nu gaat over een 4 uurtje of over een warme maaltijd dat jouw werking aanbied in de middag.

Op deze pagina vind je alles terug over eten, blijven eten en spelen met eten op het speelplein. Hier bespreken we wat er wettelijk mag en niet mag en geven we ook de mening van de VDS mee over voedsel op het speelplein.


Voedselveiligheid


Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen waakt over de algemene voedselveiligheid in België en dus ook op het speelplein.

In alle situaties vragen zij om aandacht te hebben voor bewaring van eten en de persoonlijke hygiëne van zij die het eten uitdelen. Daarnaast bestaat er een uitgebreid arsenaal aan regels en aanbevelingen (over registratie, infrastructuur,…) In de meeste gevallen zijn die regels niet van toepassing op speelpleinen als er geen of maar uitzonderlijk bereidingen gebeuren. Heb je specifieke vragen, contacteer dan zeker het FAVV.

We brachten hier een aantal concrete situaties in kaart

Geen extra verplichtingen

Er zijn geen extra verplichtingen bij de volgende activiteiten:

  • Een tien- of vieruurtje
  • Kinderen die zelf boterhammen mee brengen
  • Kookactiviteiten
  • Kinderen die 's middags eten krijgen van een kookploeg op kamp
  • Animatoren die hun jaarlijkse spaghetti-avond organiseren
Wel extra verplichtingen

De volgende zaken zijn er wel extra verplichtingen nodig:

  • Kinderen krijgen 's middags (warm) eten via een traiteur, de animatoren delen het uit. 

Zowel voor de traiteur als voor het speelplein zijn er hier extra verplichtingen.

  • Kinderen krijgen 's middags eten van de kookploeg op het speelplein zelf

Hier zijn de verplichtingen in zowel registratie en verplichtingen t.a.v infrastuctuur, hygiëne, bereiding, traceerbaarheid ...

FAVV Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen

Meer informatie over de voedselveiligheid vind je terug op de website van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen.


We raden speel- en vakantiewerkingen ook aan om stil te staan bij de plaats waar rugzakken en boterhamdozen bewaard worden.

Bederf je kamp niet

Voor jeugdbewegingen die op kamp gaan, is er de brochure ‘Bederf je kamp niet’, maar die geeft ook voor het speelpleinwerk de essentiële veiligheidsvoorschriften weer.

We raden speelpleinwerkingen ook aan om stil te staan bij de plaats waar rugzakken en boterhamdozen bewaard worden. Soms staan die te wachten op hun eigenaars in de zon of in warme lokalen, wat de smaak noch de bederfelijkheid van het eten ten goede komt.

Een medisch attest nodig?

Bespaar jezelf onnodige administratie.

In tegenstelling tot wat vandaag op enkele speelpleinen gebeurt, moeten speelpleinen die niet verplicht zijn zich te registreren en dus geen toelating nodig hebben, ook géén medisch attest met betrekking tot de geschiktheid om levensmiddelen te manipuleren bij de animatoren opvragen. Delen jouw animatoren dus fruit uit, helpen zij kinderen bij hun boterhammen of begeleiden zij een kookactiviteit... dan is er géén attest nodig.

Bespaar jezelf en je animatoren dus een hoop onnodige administratie en kosten.

Zorg dat je wel over de nodige medische attesten beschikt als het speelplein zelf maaltijden bereidt of als bereide maaltijden door de animatoren worden opgeschept.


Gezonde voeding

Speelpleinen kiezen zelf welke tien- of vieruurtjes ze aanbieden aan de kinderen. Sommige kiezen er bewust voor om enkel water aan te bieden, andere speelpleinen geven kinderen de keuze tussen gezonde en ongezonde dranken. De VDS is van mening dat het niet hoeft dat kinderen elke dag frisdrank aangeboden krijgen omdat het nu éénmaal ongezond is.

Bij uitzondering vinden we wel dat speelpleinen iets ongezonds mogen aanbieden. Bijvoorbeeld in een kookactiviteit, bij een verjaardag, een speciale dag,… Voor de kinderen is het namelijk vakantie en dan mag het af en toe wel eens iets ongezond zijn.

Voedsel dat kinderen van thuis meekrijgen, is ook niet altijd even gezond. Het is natuurlijk aan de ouders om te bepalen wat ze al dan niet meegeven aan kinderen. In het speelpleinlandschap zien we hier en daar ook acties naar ouders toe om hen bewust te maken van gezonde voeding.


Aangepaste voeding

Toegankelijkheid speelt hierbij ook een rol, bij het aanbieden van voedsel op de werking is het belangrijk dat je een divers aanbod aanbied.

Het komt vaak voor dat niet iedereen dezelfde maaltijd kan delen. Verschillende voedingskeuzes, zoals vegetarisch of veganistisch eten, kunnen een rol spelen, en het is belangrijk om het onderscheid tussen deze diëten te begrijpen. Daarnaast spelen ook religieuze voorschriften een rol bij voedselconsumptie, wat betekent dat sommige mensen bepaalde voedingsmiddelen vermijden vanwege hun geloofsovertuigingen. Bovendien kunnen allerlei allergieën voorkomen, variërend van glutenintolerantie tot pinda-allergieën, waardoor het essentieel is om rekening te houden met individuele voedingsbehoeften en -beperkingen. Het lijkt allemaal veel, maar het praktisch organiseren valt best wel goed mee!

Verschillende voedingskeuzes

Vegetarisme

Vegetarisme is een dieet waarbij men geen vlees, gevogelte, vis, schaaldieren en insecten, eet. Niet iedereen volgt hetzelfde vegetarische dieet. Vraag zeker eens na wat ze wel en niet eten.

Veganisme

Veganisme is een dieet waar men geen vlees en ook producten die afkomstig zijn van dieren, zoals eieren, melk, kaas, gelatine, honing en dierlijk stremsel eet. Het dieet is voornamelijk een plantaardig dieet.

Tips
  • Het vegitarisch alternatief moet niet altijd enkel groeten zijn zorg ook voor een volwaardige vleesvervanger.
  • Bak de vleesvervangers op een aparte pan.
  • Niet veel kennis van de vleesvervangers? Vraag eens welke ze zelf lekker vinden!
  • Maak eens voor iedereen een vegan/vegitarisch maaltijd 

Religie

Halal

Halal, een Arabische term voor rein, is een term die aangeeft wat voor moslims toegestaan is, dit ook op vlak van voedsel. Hierbij draait het niet alleen om het eindproduct, maar ook om alle handelingen die voorafgaand aan de levering plaatsvinden. Halal is een voedingsleer met duidelijke voorschriften en richtlijnen waaraan moslims zich dienen te houden.

Koosjer

Koosjere voeding omvat voedsel dat in overeenstemming is met de dieetvoorschriften van het jodendom. Deze voorschriften regelen welk vlees is toegestaan, de rituele handelingen die nodig zijn voor de slacht van dieren voor consumptie, de bereidingswijze van gerechten, en het apart houden van bepaalde voedingsmiddelen.


Tips

 Waar kan je nu allemaal rekening mee houden?

  • Zoek online op wat kan en wat niet kan.
  • Bespreek ook samen met de deelnemer die dit dieet volgt wat er kan en wat niet om samen een menu op te stellen.
  • De meeste vegitarische gerechten zijn ook Halal
  • Maak eens een dag voor iedereen Halal! 
  • Er staan op het internet veel lekkere recepten!

Voedselintolerantie

Vermijd onverwachte allergische reacties door vooraf goed te informeren of er deelnemers zijn met specifieke allergieën!

Lactose

Lactose-intolerantie is een veel voorkomende reactie op (koe)melk en als gevolg dus ook op heel wat zuivelproducten.Melk is de enige natuurlijke bron van lactose, maar wordt ook aan veel voedingsmiddelen toegevoegd. Mensen met een hele lage tolerantiegrens voor lactose moeten dan ook op lactose als additief alert zijn.

Gluten

Mensen met glutenallergie mogen bepaalde granen niet eten. Het gaat dan vooral om deze granen: tarwe, gerst, rogge en haver. 

De volgende glutenvrije producten kunnen verwerkt worden tot bloem: amarant, kikkererwten, linzen, erwten, quinoa, ragi, sorghum, soja, tapioca, teff en wilde rijst. Veel van deze bloemsoorten zijn verkrijgbaar in reformwinkels. In dergelijke winkels streeft men naar gezonde natuurlijke voeding.

Populaire glutenvrije oliesoorten zijn: maïsolie, pindaolie, olijfolie, koolzaadolie, sojaolie en zonnebloemoli


Diabetes

Diabetes is een chronische aandoening waarbij het bloedsuikergehalte verhoogd is. Type 1 is de meest voorkomende vorm van diabetes bij kinderen en jongvolwassenen (<40 jaar).

  • is een auto-immuunaandoening waarbij het eigen immuunsysteem de bètacellen van de pancreas aanvalt;
  • preventie is niet mogelijk. Het ontstaan houdt verband met erfelijke factoren en omgevingsfactoren zoals virusinfecties, bepaalde voeding …;
  • symptomen (veel plassen, veel dorst …) ontstaan op een korte tijd en zijn doorgaans zeer uitgesproken;
  • de behandeling bestaat altijd uit insulinetoediening.

De patient weet natuurlijk het beste wat kan en wat niet kan. Spreek zeker eens af hoe en wat met de patient of de ouders.

Wil je meer weten over diabetes? Check dan zeker de website van de diabetesliga!


Spelen met eten

Spelen met eten is een hot-topic dat vaak tot heel wat discussie kan leiden. De voorstanders zien er speelkansen in, de tegenstanders hebben vaak ethische bezwaren.

Ons advies: ga de discussie aan!

Deze vragen kunnen de discussie op jullie speelplein wat vooruit helpen om tot een gedragen mening te komen.

  • Zijn er bij ons op het speelplein kinderen/animatoren van een bepaalde geloofsovertuiging waar spelen met eten echt not done is?
  • Zijn er bij ons op het speelplein (ouders van) kinderen/animatoren die het financieel minder breed hebben en zich zouden storen aan het spelen met eten?
  • Spelen met eten of zoeken naar even leuke alternatieven?
  • Spelen met nog op te eten voedsel of enkel voedsel dat overtijd is?
  • Maken we een onderscheid tussen spelen met eten met de kinderen of met de animatoren?
  • Vallen macaroni tot een ketting rijgen, zoutdeeg bewerken, een schuddoosje maken met rijst,… ook onder de noemer “spelen met eten”?
  • Wat met een spontane food-fight?

Wees er van bewust dat dit thema ook bij externen (ouders, college,…) tot heel wat discussie kan leiden. Hoe gaan jullie daar mee? Lanceren jullie iets pro-actief? Wie antwoordt en wat wordt er geantwoord indien er vragen of reacties binnen komen?

Kookactiviteiten

Het is en blijft één van de favoriete bezigheden van kinderen: koken of kliederen met eten of met je vingers door de vettige brij gaan. Als je een kookactiviteit organiseert op het speelplein, heb je altijd wel snel massa’s kandidaat-Meuses of Mijn-Restaurant-juryleden. De VDS is van mening dat kookactiviteiten gerust ook gezond kunnen. Spelen en ontdekken kan je ook leuk maken met iets gezonds. Het hoeven dus niet altijd snoepsaté’s te zijn.


Geen inspiratie?

Ideeën om te koken met kinderen kan je ook hier terug vinden op speelidee.be 


Nog vragen?

Nog vragen over voedsel op jouw werking?

Neem dan contact op bij jouw lokaal ondersteuner om een advies aan te vragen!