Speelpleinwerk binnen het vrijetijdsaanbod

Vakantiewerkingen schieten als paddenstoelen uit de grond. Wat betekent dit voor het speelpleinwerk en het vakantie-aanbod in zijn geheel? Waar liggen de kansen en waar moeten we over waken? 

In heel Vlaanderen en Brussel zijn er vandaag slechts 19 gemeenten zonder speelpleinwerking. Het is een bekend concept voor politiekers, gemeentebesturen, ouders, kinderen én jongeren die er een engagement opnemen in hun eigen vrije tijd. 

Van die speelpleinwerkingen wordt 70% gemeentelijk georganiseerd. Lokale besturen zijn dus zowel opdrachtgever als uitvoerder. Vlaanderen moedigt lokale besturen voor heel wat van hun dienstverlening aan om te verschuiven van een uitvoerende rol naar een regierol. Daarnaast zag het BOA-decreet het licht dat, kort samengevat, inzet op meer aanbod, beter afgestemd aanbod en toegankelijker aanbod.

Dat heeft echter ook een keerzijde: door die uitvoerende rol niet meer te vervullen, verliest het lokale bestuur ook haar invloed op de organisatorische en visionaire kant van het vakantieaanbod op het eigen grondgebied. Elke organisator kan een aanbod opzetten, met eigen prijzen en een eigen manier van kijken naar kinderen en ouders. Het aanbod wordt soms zelf een verdienmodel en geen dienstverlening meer. 

We merken, binnen de ondersteuning van speelpleinen en vakantiewerkingen, dat vakantiewerkingen vaak niet voldoende ondersteund worden bij de grote administratieve en organisatorische kant van het opzetten van een vakantiewerking. Daarnaast zijn veel vakantiewerkingen financieel een pak minder toegankelijk voor ouders dan speelpleinwerk. Dat komt omdat speelpleinwerk voornamelijk georganiseerd wordt door lokale besturen, terwijl vakantiewerkingen vaak particuliere initiatieven zijn. Lokale besturen zien het als onderdeel van hun dienstverlening om de prijs laag te houden.

Zo blijkt uit de vijfjaarlijkse speelpleinenquête (2021) dat de prijs voor een dag speelplein gemiddeld minder dan 5 euro bedraagt. Particuliere vakantiewerkingen kunnen niet terugvallen op dezelfde organisatorische budgetten, waardoor de prijzen oplopen tot 30-35 euro per dag. Dergelijke dagprijzen veroorzaken verschillende onnodige tweesprongen. 

We zijn trots op de laagdrempelige aanpak waar speelpleinwerk bekend om staat en blijven dat stellig onderstrepen. Door het grote prijsverschil met andere vakantiewerkingen, wordt het speelpleinwerk soms echter als ‘rest-opvang’ beschouwd. Zij die het ‘speciale’ aanbod niet kunnen betalen, gaan naar het speelplein. Een visie die niet alleen het speelpleinwerk en haar kwaliteit niet ten goede komt, maar ook de sociale mix, waarvoor speelpleinwerk staat, eenzijdiger maakt. Speelpleinwerk blijkt dan niet meer ‘voor iedereen’ te zijn, maar enkel voor zij ‘die de rest niet kunnen betalen’. 

Élk kind heeft recht om te mogen genieten van een divers aanbod en te mogen proeven van alle soorten vrije tijd. Niet enkel die kinderen waarvan de ouder(s) financieel sterk genoeg staan. De grote verschillen in deelnameprijzen zorgen voor ongelijkheid in kansen tussen kinderen. 

Tot slot lijkt een hogere dagprijs voor velen garant te staan voor een meer professionele omkadering en kwaliteitsvollere werking. Kwaliteit op een werking kost geld, tijd en inzet. Bepaalde werkingen slagen er in dit te bieden mét dure dagprijs, andere slagen er in dit te bieden zonder dit door te rekenen aan de gebruiker. 

Speelpleinwerk als methodiek kent zijn kwaliteiten en talenten. Het is een unieke manier om op een speelse manier een veelzijdig en tevens laagdrempelig aanbod aan te bieden aan elk kind in jouw gemeente. Het is belangrijk om als politieker en lokaal bestuur de waarde daarvan te blijven inzien. 

De VDS raadt het volgende aan, aan de lokale politiekers: